GEDAGTES VIR ELKE DAG
Of lees almal by Gedagtes vir elke dag
Politiek is nie ʼn vuil ding soos mense beweer nie, maar ʼn heilige saak. Dis die sinvolle ordening van ʼn gemeenskap ten einde mense in vrede en geregtigheid te laat woon en werk. “Laat alles welvoeglik en ordelik toegaan” (1 Kor.14:40).
DIE INVLOED VAN ONS WOORDE
CJ LANGENHOVEN
Lees reeks by Honderd Prekies - Langenhoven
As jy nie goeie geselskap kan kry nie, probeer om dié wat jy kry goed te maak.
Elkeen van ons loop met 'n akker rond vir die ontvangs van saad, en elkeen van ons het op sy beurt 'n skoot vol saad om te saai op die akkers van ons bure. En geeneen van ons mors opsetlik sy saad nie. Daar val wel 'n groot proporsie in die dorings en op die rotse en in die pad waar die voëls dit kom oppik, maar dit gebeur per ongeluk en nie na ons bedoeling nie. Of ons graan saai en of ons onkruid saai, ons bedoeling is nie om in die wind te saai nie. Ons hou nie aan met gesels met die man wat nie luister nie, ons vertel nie stuitige grappe aan die man wat nie daaroor lag nie, ons bespreek nie ernstige onderwepe met die ligsinnige dwaas wat daarmee spot nie. Ons soek die akkers waar ons ploeg 'n indruk maak en ons saad die kans staan om wortel te skiet. En om dié rede is dit dat soort soort soek,
1914: ERKENNING VAN AFRIKAANS IN KAAPLANDSE PROVINSIALE RAAD
KUTUURDAGBOEK 23 APRIL
Lees volledig by Kultuurdagboek
CJ Langenhoven stel in die Kaaplandse Provinsiale Raad voor "dat deze Raad zijn goedkeuring hecht aan de toenemende handhaving door het Onderwijs Departement van deze Provincie van het gezonde beginsel van onderwijs door medium van de moedertaal der leerlingen, zoals neergelegd in de Onderwijs Ordonnantie, en verder aanbeveelt dat de beginsel verder uitgebreid worde door het gebruik van het Afrikaans-Hollands als medium op onze lagere scholen tot en met de Vierde Standaard waar het Hollands volgens wet de voertaal is: mits dat geen leesboeken, in het Afrikaans geskreven, voorlopig worden toegelaten tenzij door een of meer personen van erkende bevoegdheid, daartoe benoem door hetzij de Superintendent van Onderwijs, hetzij de Zuid-Afrikaanse Akademie voor Taal, Letteren en Kunst: en mits het gebruik van zodanige leesboeken niet toegelaten worde waar het betrokken schoolkomitee er bezwaar tegen heeft."
Vir die eerste maal in die geskiedenis het Afrikaans amptelike erkenning verkry.
KULTUUR- DAGBOEK 23 APRIL
Lees volledig by Kultuurdagboek
1. Goewerneur Willem Adriaan van der Stel, negende goewerneur van die Kaap de Goede Hoop en eienaar van die plaas Vergelegen, word in 1707 deur die VOC se Here XVII uit sy pos ontslaan en teruggeroep na Nederland nadat die burgers aan die Kaap onder leiding van Adam Tas 'n petisie aangaande sy selfverrykende ekonomiese aktiwiteite opgestel het wat deur 63 burgers onderteken is waaronder 31 Franse Hugenote. Hy woon tot met sy dood in Uyter Meer, Lisse, in Nederland.
2. Die dorp George in die Wes-Kaap word in 1811 as George Town gestig.
Het Potchefstroom Universiteitskollege voor Christelike Hooger Onderwijs ontstaan met die afskeiding van die Teologiese Skool van die Gereformeerde Kerk van SA van sy Literariese departement en word in 1919 met 131 studente geopen deur die Direkteur van Onderwys in Transvaal, dr John Adamson. Prof Ferdinand Postma word die eerste rektor in 1921.
3. 1886: Die Ned. Hervormde Konsulentsgemeente weier om te verenig.
DIE BYBEL IS WAAR
Ds Andrè vd Berg
“En ons het die profetiese woord wat baie vas is, waarop julle tog moet ag gee soos op ’n lamp wat in ’n donker plek skyn, totdat die dag aanbreek en die môrester opgaan in julle harte; terwyl julle veral dít moet weet, dat geen profesie van die Skrif ’n saak van eie uitlegging is nie” (2 Pet.1: 19,20).
Is die Bybel soos wat ons dit het, die Bybel soos wat God dit wou hê of is daar miskien boeke weggelaat of bygevoeg? Hoe seker kan ons wees dat die Bybel wat ons lees eg is?
Daar was nooit ’n kerklike liggaam wat besluit het watter boeke moet in- en watter uit die Bybel gelaat moet word nie. Bybelse geskrifte is deur die eeue deur gelowiges ontvang en as geïnspireerd geëien. In Jesus se tyd was die 39 boeke van die OT alreeds goed bekend. Israel het nooit vergader om oor die inhoud van die OT te besluit nie. God het die Bybel so beskik.
KULTUUR- DAGBOEK 22 APRIL
Lees volledig by Kultuurdagboek
1. 1819: In die Vyfde Grensoorlog verdedig burgerkommando's Grahamstad suksesvol teen 'n aanval van sowat 6 000 Xhosas onder bevel van Makana en Ndlambe.
2. 1955: Die Eerste Nasionale Tee- en Koffiefabrieke Beperk, is die eerste publieke maatskappy wat deur Afrikaanse vroue opgerig is. Met 'n gemagtigde aandelekapitaal van R2 miljoen en meer as 10 000 vroue-aandeelhouers oor die hele Suid-Afrika, word dit 'n simbool van die doelgerigte toetrede van die vrou tot die Suid-Afrikaanse ekonomiese terrein. Die eerste voorsitster van hierdie vrouemaatskappy was mev Hobbie le Roux, wat later opgevolg is deur mev PK Morkel.
AFRIKAANS IS ‘N VOLKSTAAL
Johan Dorfling
Tans is Afrikaans onder groot druk by staatsinstellings en ook by ander liggame waar klante of kliënte in Engels begroet word. Die amptenare of verteenwoordigers gebruik dan die ongeldige verskoning dat hulle Afrikaans nie magtig is nie en verwag dat die belastingbetaler of klant of kliënt na Engels moet oorslaan. Afrikaanssprekendes doen dit omdat hulle vriendelik en beleefd is, daardie persoon jammer kry en ook nie “moeilikheid” wil veroorsaak nie.
Die probleem is egter dat Afrikaans sodoende as ‘n algemene taal afgeskeep word totdat dit verdwyn.
1619: JAN VAN RIEBEECK GEBORE
Lees volledig by Kultuurdagboek
Johan Anthoniszoon van Riebeeck is in Culemborg gebore, 'n welvarende en bedrywige stadjie aan die rivier Lek. Ook sy vader, Anthony Janszoon van Riebeeck, is hier gebore en het hom hier as chirurgyn bekwaam.
Jan van Riebeeck se moeder, Elisabeth van Gaesbeeck, het uit 'n gerespekteerde en geliefde familie in Culemborg gespruit. Haar vader, Govert Anthoniszoon van Gaesbeeck, was prokureur en het in die huis De Fonteyn gewoon. Hierdie huis met sy sierlike trapgewels is in 1970 gerestoureer en is later genoem die Van Riebeech-huis, hoewel Jan van Riebeeck waarskynlik nie hier gebore is nie.
Na sy geboorte is hy in die St Barbara-kerk in Culemborg gedoop. Hy was egter maar drie jaar oud toe die gesin na Schiedam verhuis het waar sy suster, Geertruy, in 1623 gebore is. Hierdie suster aan wie hy baie geheg was, sou later saam met haar man, die sieketrooster Pieter van der Stael, ook na die Kaap kom.
KULTUUR- DAGBOEK 21 APRIL
Lees volledig by Kultuurdagboek
1. Jan van Riebeeck is in 1619 in Culemborg gebore. Lees hieroor in hoofartikel.
2. Emily Hobhouse, Britse maatskaplike werker onder Boerevroue en –kinders in die konsentrasiekampe tydens die Tweede Vryheidsoorlog, kom in 1901 in Bloemfontein aan.
ONKUNDIGE PRATERS
Johan Dorfling
Onkundige praters maak sinlose bewerings oor wette wat hulle beskou as nadele van apartheid sonder dat hulle dit die geringste ontleed het. Tog hou hulle dit voor as nadele terwyl dit voordelige wette was. Is dit ‘n gebrek aan insig, of word dit gebruik om ‘n ongeregverdigde skuldlas op die Afrikaner te plaas sodat ons ineen moet krimp van skaamte? Sodanige kwadebedoelings hou nie water nie. Dit maak slegs gekke van diegene wat apartheid teenstaan omdat hulle geen ammunisie het nie en nou met ongelaaide gewere opgeskeep sit.
1949: Die Wet op die Verbod op Gemengde Huwelike. Dit het talryke kultuurbotsings afgeweer.
1950: Die Ontugwet: Huwelike oor die kleurgrens is ‘n kriminele oortreding in ooreenstemming met die wet hiervoor vermeld.
1950: Die Bevolkingsregistrasiewet: Verplig elke inwoner van Suid-Afrika om volgens ras geklassifiseer te word omdat die mens van nature as soortgelyke groepsgenote gelukkig saamleef.
1874: JACK HINDON GEBORE
Lees volledig by Kultuurdagboek
Oliver John (Jack) Hindon is in Skotland gebore waar hy in diens van die Britse leër getree het. Hy kom op jeugdige leeftyd na Suid-Afrika om in Zoeloeland diens te doen maar dros weens swak behandeling. Baie gou het hy hom met die Boere in die ZAR vereenselwig en verkry volle burgerreg deur sy vrywillige deelname aan die veldtog teen Jameson in 1895.
Hy tree daarna in diens van die ZAR-polisie en neem sodoende deel aan talle veldslae tydens die Tweede Vryheidsoorlog. Sy onverskrokkenheid het onmiddellik opgeval en in Junie 1900 word hy lid van Danie Theron se verkennerskorps. Na sy bevordering tot hoof van sy eie Veg- en Verkennerskorps wat belas was met die ontwrigting van hul spoorweglinies, het hy en sy manskappe 'n verskrikking vir die Britte langs die Oosterspoorlyn geword.
KULTUUR- DAGBOEK 20 APRIL
Lees volledig by Kultuurdagboek
1. Port Elizabeth in die Oos-Kaap word in 1820 gestig deur die waarnemende goewerneur van die Kaapkolonie, sir Rufane Shaw Donkin, wat dit na sy vrou Elizabeth vernoem Die plaas Strandfontein, vandag 'n woonbuurt en strand in Port Elizabeth, het aan die Voortrekker Piet Retief behoort.
2. Oliver John (Jack) Hindon word in 1847 gebore. Lees hieroor in hoofartikel.
Nicolaas Georg (Klaas) Steytler, (skuilnaam Jan Harmse) joernalis (Die Vaderland en Transvaler) redakteur (Huisgenoot), vertaler en Afrikaanse skrywer (oa van Ons Oorlog) is in 1922 op Ladybrand in die Vrystaat gebore. Hy was met die Afrikaanse skryfster, Elsa Joubert, getroud.
NUWE DIREKTE BYBELVERTALING (3)
Lees reeks by NUWE DIREKTE BYBELVERTALING
Afwykend
Johan Dorfling
In die sogenaamde direkte vertaling van die Bybel wat tans gedoen word, word onnodige Griekse woorde opgeneem wat bots met ons bekende Afrikaanse Bybeltaal soos prokurator (goewerneur), hekatontarg (hoofman oor honderd), satrape (landvoogde), tetrag (viervors), Parakleet (Voorspraak), diaspora (verstrooiing), tartarus (hel), Hades (doderyk), Hodanja (Juda), pretorium (keiserlike wag), proseliet (Jodegenoot) en nog talle ander. Die netjiese goeie Afrikaans is tog heeltemal verstaanbaar in die 1933/53 vertaling opgeneem en word deur Afrikaanse Bybellesers aanvaar en verwelkom. Waarom gevestigde en korrekte bewoording nou verander en verwarring veroorsaak?
KULTUUR- DAGBOEK 19 APRIL
Lees volledig by Kultuurdagboek
1. Ernst Karl Erich Mayer, assistent-landmeter van Vrede in die Vrystaat, Boerekommandolid tydens die Tweede Vryheidsoorlog, banneling na St Helena, geïnterneerde tydens die 1e Wêreldoorlog, vriend van Eugène Marais, maar bowenal skilder van formaat, is in 1876 in Karisrühe in Duitsland gebore.
2. Dr Nicolaas Diederichs word in 1975 ingehuldig as die derde staatspresident van die Republiek van Suid-Afrika.
NUWE DIREKTE BYBELVERTALING (2)
Lees reeks by NUWE DIREKTE BYBELVERTALING
1933/53-Bybelvertaling
Johan Dorfling
In 1933 is 'n belangrike mylpaal bereik toe die Bybel in Afrikaans beskikbaar gestel is. Oor jare is met groot toewyding laatnagte aan die Bybelvertaling gewerk. Die vertaling was suiwer gedoen sonder om 'n Hebreeuse of Griekse woord in te bring. Die Bybel moet "duidelik" en "verstaanbaar" wees. ‘n Uitstekende Afrikaanse Bybeltaal is geskep. Afrikaans as kerktaal is nie alleen 'n kultuursaak nie, maar ook verstaanbare evangelieverkondiging. Afrikaans spreek ons siel aan.
IS U LEWEND VIR HOM?
Hannes Ollewagen
Markus 12:18-27
“God is nie ‘n God van dooies nie, maar ‘n God van lewendes. ...” (:27).
Is dit nie ironies dat daar verwys word na Abraham, Isak en Jakob wat alreeds gesterf het en dit dan pertinent gestel word dat God nie ‘n God van dooies is nie, maar van lewendes? Die feit dat al drie hierdie manne reeds oorlede is, is nie al wat hulle in gemeen het nie. Hierdie drie manne was erfgename van God se beloftes. Hierdie drie was manne wat in God en in sy beloftes geglo het. Hulle was manne wat nie maar net godsdienstig was nie, maar manne wat in gehoorsaamheid aan die stem van God geleef het, in Hom geglo het en Hom liefgehad het. Hierdie manne was m.a.w. manne wat vir God lewend was!
KULTUUR- DAGBOEK 18 APRIL
Lees volledig by Kultuurdagboek
1. Martin Luther verskyn in 1521 op las van die Rooms Katolieke Pous voor die Ryksdag van Worms om sy standpunt soos vervat in sy 95 Stellings – dat die Bybel die enigste gesaghebbende openbaring van God is – te verdedig. Lees hieroor in hoofartikel.
2. 1862: Op hierdie dag het die Volksraad van die ZAR besluit om Stephanus Schoeman uit sy betrekking as waarnemende president en as kmdt-genl en lid van die Uitvoerende Raad te skors omdat hy aan "pligtverzuim met voorbedachtheid" skuldig bevind is. Schoeman het op 18 April die brief ongeopen aan die Volksraad teruggestuur omdat dit nie aan hom as waarnemende staatspresident en kmdt-genl gestuur is nie maar slegs aan die heer Schoeman gerig is.
LUTHER VOOR DIE RYKSDAG VAN WORMS
Lees volledig by Kultuurdagboek
KULTUURDAGBOEK 18 APRIL
Volledige inskrywings by Kultuurdagboek
Martin Luther gee beslag aan 'n nuwe bedeling in die Westerse Kerk en samelewing. Hy hervorm dit in die lig van die Skrif, wat hy as die enigste gesaghebbende openbaring van God aanvaar. Hierdie oorlewering in die Kerk en sy geskiedenis maak hy weer beslissend en kom in botsing met die oorlewering waarin die Pous vanuit Rome optree.
NUWE DIREKTE BYBELVERTALING (1)
Afrikaans as Kerktaal
Johan Dorfling
Lees reeks by NUWE DIREKTE BYBELVERTALING
'n Wonderwerk het gebeur; die ontstaan van 'n afsonderlike selfstandige taal, naamlik Afrikaans. Die ganse Afrikanervolk het gesamentlik deelgeneem aan 'n beweging om Afrikaans in 'n betreklike kort tydperk te vestig. Taal hou regstreeks verband met geloof, gewoontes en denke van die gebruikers wat dieselfde betekenis en begrip aan die woorde en volksuitdrukkings gee. Afrikaans spreek die siel aan.
KULTUUR- DAGBOEK 17 APRIL
Lees volledig by Kultuurdagboek
1. 1662: Die eerste appels aan die Kaap word gepluk. Van Riebeeck, wat hom onder meer vir die aanplant van appelbome beywer het, het op hierdie datum die heel eerste appels afgepluk van 'n boom wat in die Kompanjie se boomkwekery gegroei het.
2. 1935: SA se Noodhulpliga is op hierdie dag gestig. Die oogmerke daarmee was nie slegs om die Afrikaner in sy moedertaal in noodhulp op te lei nie maar ook om 'n vereniging wat in alle opsigte eie aan die Afrikaner is in die lewe te roep.
3. 1962: Die Jeugraad van die FAK is op hierdie dag gestig. As regstreekse uitvloeisel van die Jeugkongres van die FAK wat op 16 en 17 April 1962 in Pretoria gehou is, is die Nasionale Jeugraad gestig. Later het die Hoofbestuur van die FAK besluit dat die Nasionale Jeugraad voortaan slegs as die Jeugraad van die FAK bekend sal staan.
STRYD TEEN VREEMDE OORHEERSING (SLOT)
LW Bienedell
Lees reeks by Stryd teen vreemde oorheersing
NASIONALISME
21 September 1996
“...vir die Christen en teïs wat glo dat aparte volke ontstaan, nie deur blote toeval nie, maar met ’n sekere doel, het elke nasie sy roeping en besondere taak om te vervul. Uit hierdie oogpunt beskou is papheid op nasionale gebied ’n religieuse oortreding, dit wil sê ’n sonde. Dit is dus letterlik waar en nie maar net beeldspraak nie wanneer die Afrikaner sê dat die handhawing van sy taal vir hom ’n deel van sy godsdiens is”. Hierdie stelling hou in dat dit nie ‘apartheid’ is wat ‘sonde’ sou wees nie, maar die ‘papheid op nasionale gebied’ waardeur die liberale teoloë en predikante gekenmerk word... die hoogste doelwit van ‘n volk is om vry te wees van oorheersing deur buitelandse moondhede, vry van oorheersing deur ’n grypsugtige geldmag en vry van oorheersing deur Swart getalle... dié land is óns land: ons sal nie berus in die bedrogvolle wyse waarop ons ons vryheid verloor het nie; ons sal, soos die sterk voorgeslag waaruit ons kom, weer veg om vry te wees om onsself te wees as Witman en Christen en Afrikaner in Afrika.”