KULTUURDAGBOEK 19 SEPTEMBER

Lees volledig by Kultuurdagboek

1. 1786: Graaff-Reinet in die Kaapkolonie word op hierdie dag deur die VOC gestig. Dit is vernoem na goewerneur Cornelis Jacob van de Graaf en sy vrou, Cornelia Reynet.

2. 1950: JGN Strauss volg op hierdie dag die ontslape genl Jan Smuts op as leier van die Verenigde Party (VP).

Ds Andrè van den Berg

“Maar wat vir my wins was, dit het ek om Christus wil skade geag.  Ja waarlik, ek ag ook alles skade om die uitnemendheid  van die kennis van Christus Jesus, my Here, ter wille van wie ek alles prysgegee het en as drek beskou, om Christus as wins te verkry” (Fil.3:7,8).

Daar is onlangs ʼn woordeboek van handgebare vrygestel vir mense wat in ʼn   wêreld sonder taal leef - dié van dowes en stommes.   Wat ʼn voorreg het ons nie om die Bybel ons eie taal te besit en te hoor nie!  Taal is ʼn gawe van God.  Dink aan die woorde van die pelgrims wat op Pinksterdag in die tempel was toe die Heilige Gees uitgestort is: ”... en hulle was almal verbaas en verwonderd en sê vir mekaar: Is almal wat daar spreek dan nie Galileërs nie?  En hoe hoor ons hulle elkeen in ons eie taal waarin ons gebore is? “ (Hand.2:7,8).

Taal is ʼn gawe van God wat Hy vir elke volk op aarde beskik.  Daarom het niemand die reg om ʼn ander een se taal te probeer vernietig nie.  Die huidige aanvalle op ons eie taal is nie net deel van die volksvyand se lae intensiteit oorlogvoering teen gelowiges se beskaafde waardes aan die suidpunt van Afrika nie; maar, in die lig van die Skrif gesien, is dit ook ʼn vergryp teen God se wil!

KULTUURDAGBOEK 18 SEPTEMBER

Lees volledig by Kultuurdagboek

Die Suid-Afrikaanse biblioteek en die Suid-Afrikaanse museum word op hierdie dag in 1860 in Kaapstad geopen.

Frank Peretti

Lees reeks by Die duisternis van hierdie eeu

Verslae kyk Hank en Mary na hulle voordeur. Carmen het die deur letterlik gebreek toe sy daar uit is.

“Jy kan gerus ’n ander hemp aantrek,” sê Mary eindelik. “Joune is flenters.”

“Ja, sowaar. Net reg vir ’n vloerlap. Eina!”

“Wat is dit?” vra Mary besorgd en dan wys Hank haar die plek aan sy arm waar Carmen hom gebyt het. Dis persblou opgeswel met die tandemerke duidelik sigbaar. “Sjoe, ons beter die bytplek skoonmaak. Kom deur badkamer toe.”

Hank stap deur badkamer toe en Mary begin die wond was. “Haai, Hank, sy het jou op vier plekke gebyt. Kyk net hier.” Mary sug en skud haar kop. “Ek het altyd geweet daardie vrou voorspel niks goeds nie.”

Die voordeurklokkie lui en Mary stap om dit te gaan oopmaak. Na ’n paar oomblikke hoor hy haar roep: “Kom hiernatoe Hank, asseblief.”

Marthinus Wessel Pretorius is op Pretorius kloof, distrik Graaf-Reinet, as die oudste seun van A.W.J. (Andries) Pretorius op hierdie dag in 1819 gebore. As Voortrekker vergesel hy sy vader na Natal en neem hy ook aan die Slag by Bloedrivier deel. In 1848 vestig hy hom in die Magaliesberg, en in 1853 volg hy sy vader op as kommandant-generaal vir Potchefstroom en Rustenburg. Hoewel hy nie oor die leierseienskappe van sy vader beskik nie, speel hy ‘n belangrike rol in die vroeë geskiedenis van Transvaal.

Deur sy toedoen is ‘n grondwet in 1856 opgestel, maar na vele onenigheid is hy eers in 1860 as Staatspresident van die ZAR beëdig

Frank Peretti

Lees reeks by Die duisternis van hierdie eeu

Marshall staan by die glasdeur net langs die kombuis en staar verslae na die dalende skemer. Sy gedagtes is ’n warboel van pynlike emosies, vrae en talle name — name soos Bernice, Kate, Sandy, Langstrat, Omni Korporasie, Kaseph en nog baie ander skarrel deur sy brein.

Hy weet nie hoe lank hy daar gestaan het nie, maar een ding is seker: hy het die einde van een tydperk in sy lewe bereik. Nou besef hy onteenseglik dat alles verander het. Te lank het hy gedink hy kan hierdie situasie hanteer, maar nou weet hy dat hy gefaal het. Net soos Harmel, Strachan, Edie, Jefferson, Gregory, die Carlucci’s en nog talle ander, is hy deur Kaseph en sy trawante vernietig.

Verward vee hy met sy hand oor sy hare. Hy moet ophou dink. Die gedagtes is soos vuishoue wat hom op die krop van sy maag tref. Tog kan hy nie afskakel nie. Die vrae teister hom. Hoe het die mense dit reggekry? Hoe kan hulle so magtig wees dat hulle menselewens letterlik kan verwoes? Is dit net ’n bisarre toeval? Nee, hy weet net nie. En buitendien is baie van sy probleme seker ook sy eie skuld. Hy het immers sy familie verwaarloos. Hy kan dit nie nou op die Organisasie se rekening plaas nie. Die harde werklikheid is egter dat hy sy familie verloor het, net soos al die ander.

Skielik hoor hy ’n geluid by die voordeur.

Mpande, halfbroer van Dingaan, het ‘n beslissende rol ter onderwerping van die Zoeloemag in 1840 gespeel. Dit was weens vrees vir Dingaan dat hy ongeveer hierdie datum met 17 000 man en 25 stuks vee suidwaarts uit Zoeloeland oor die Tugela gevlug het.
In onderhandelinge met die Volksraad in Pietermaritzburg hierna, oortuig hy die Raad op 15 Oktober 1839 van sy begeerte om in ‘n gesamentlike aanslag Dingaan te probeer verslaan.

Frank Peretti

Lees reeks by Die duisternis van hierdie eeu

In die donker kamer onder die groot huis, is Kaseph en sy volgelinge steeds besig om te mediteer. Agter hulle staan die Sterkman met sy wagte en assistente langs hom. Sy afskuwelike gesig is vertrek in ’n wrede grynslag en sy slagtande glim in die kerslig.

“Een vir een word ons struikelblokke uit die weg geruim,” sê hy. “Ja julle offerande sal vir julle groot voorspoed bring. Bring haar.”

In die boonste kamer sit Susan magteloos tussen die twee wagte, haar hande agter haar rug vasgemaak. In haar desperaatheid bid sy tot die een ware God wat sy nog nie werklik ken nie, maar in Wie se bestaan sy wel glo. Hy alleen kan haar nou help.

* * *

Tal bereik die berge en styg op en op tot bo. Dan begin hy sweef, geruisloos en onsigbaar. Hy merk dadelik dat die demoniese wolk steeds digter word soos meer en meer demone by die ander aansluit. Hy kan maar net vertrou dat die gebedsdekking voldoende is, sodat hierdie bose magte hom nie sal raaksien nie.

Guilo hou die lugruim afwagtend dop. Met dankbaarheid bemerk hy die Kaptein wat soos ’n valk na hulle toe neerdaal.

Toe Tal langs Guilo tot stilstand kom, kyk Guilo die kryger langs hom dringend aan.

“Ons het die dekking,” fluister Tal.

'n Dapper Boereheld wat moes sterf omdat sy suiwer ideale nie met sy verraderlike regering s'n ooreengekom het nie. Tog interessant dat genl De la Rey se dood deur die jare afgemaak is as 'n ongeluk. Sy grootste vegprestasie is dat hy die hele oorlog onoorwonne deurgeveg het as ruitergeneraal wat in die besonder welslae behaal het met sy beroemde stormjaagtaktiek, met die skande dat hy elf jaar later deur sy eie lafhartige mense van agter doodgeskiet word - swakkelinge wat die moord dan nog ook afgemaak het as 'n "ongeluk".

Genl. De la Rey het republikein gebly, en dit het hom in stryd met die regering gebring toe dié besluit het om aan die Eerste Wêreldoorlog deel te neem – 'n feit wat eindelik sy lewe gekos het - lees die volledige gebeure by Wie is die skuldiges

Op 15 September reis genl. Jacobus Hercules (Koos) de la Rey en genl. C.F. Beyers per motor na Potchefstroom. Hulle was oppad na Kemp, bevelvoerder van die militêre kamp daar, wat gereed was om teen die Regering op te tree uit weerstand teen die skandelike Botha-regering se deelname aan die Eerste Wêreldoorlog.

KULTUURDAGBOEK 15 SEPTEMBER

Lees volledig by Kultuurdagboek

Die Unie van Suid-Afrika het drie en 'n halwe maand bestaan voordat die eerste Volksraadverkiesing op 15 Septmber 1910 gehou is. Ondanks die Premier, genl Louis Botha, se beleid van konsolidasie, het Engelsman en Afrikaner die verkiesing met wedersydse wantroue tegemoetgegaan.

Terwyl die ultra-Engelse hulle binne die Unionisteparty kon uitleef en die breër lae van albei taalgroepe 'n tuiste in die Suid-Afrikaanse Arbeidersparty kon vind, was daar nog geen sentrale party vir die Afrikaners nie. Die Afrikanerpartye van die verskillende provinsies het egter saamgewerk.

Frank Peretti

Lees reeks by Die duisternis van hierdie eeu

By die Sterkman se skuilplek, is alles in rep en roer. Vir Guilo en sy vier en twintig hemelse krygers wat die situasie dophou, is dit duidelik dat een of ander uittog aan die kom is. Die skare swart  demone fladder en krioel soos 'n swerm bye.

“Hulle maak gereed vir iets,” sê een kryger ernstig.

“Ja,” stem Guilo saam. “Maar nogtans is alles nie lekker nie. lets is iewers fout en ek dink dit hou verband met haar.”

Rondom die geboue staan voertuie van alle soorte geparkeer. Almal is hoog gelaai met al die kantoorbenodigdhede, kabinette en selfs Kaseph se opgestopte trofeë en meubels. Die personeel is besig om die laaste persoonlike items aan te dra en die vertrekke op te ruim. ’n Atmosfeer van gespanne opwinding is voelbaar en die staf gesels gedemp met mekaar.

In die groot kliphuis, is Susan Jacobson in haar kamer besig om ’n hoop dokumente en papiere te sorteer. Sy probeer van alle oortollige materiaal ontslae raak, want sy het slegs een tas waarin haar goed gepak moet word. Met ’n dringende gebed in haar hart, begin sy die dokumente verdeel. Die helfte word netjies in die tas ingepak. Daar is ook foto’s, fotostate en onontwikkelde films.

Hannes Ollewagen

Ps. 37:1-40:

”Vertrou op die HERE, en doen wat goed is; bewoon die aarde en beoefen getrouheid,” (:3).

Beoefen getrouheid.  Hierdie is ‘n opdrag vir elke kind van God.  Ons word nie geleer om getrouheid te beoog, te oordink of te bewonder nie, maar om dit uit te voer, om dit toe te pas – ja, om dit te doen.

Mense raak so maklik opgewonde wanneer daar byvoorbeeld ‘n dierspesie soos die renoster uitgeroei word of wanneer ‘n taal of kultuur onderdruk word en die dood in die gesig staar.  Daar word dan meestal allerhande fondse en organisasies gestig tot redding van die bepaalde saak.  Daar word derduisende rande ingesamel en mense poog om hierdie probleme met geld te herstel soos wat menige medici poog om al wat ‘n siekte is met allerhande verskillende medikasie te laat “verdwyn”.  In baie gevalle is hierdie oënskynlike oplossings die onderdrukking van simptome veel eerder as wat dit ware genesing of oplossing tot gevolg het omdat die oorsaak van die probleem onaangeroer gelaat word.

KULTUURDAGBOEK 14 SEPTEMBER

Lees volledig by Kultuurdagboek

Op hierdie dag, 'n Sondagoggend, is Jacobus du Toit, seun van die bekende landdros Af du Toit van Pretoria en die kêrel van Stephina Maria Aletta Schoeman, dogter van kmdt-genl SJ Schoeman, gewond. Die voorval het aan Bloedstraat in Pretoria sy naam besorg waar dit plaasgevind het.

Die jong Du Toit is deur sy moeder met 'n boodskap na mev Stephanus Schoeman gestuur maar oppad daarheen is hy deur burgers onder Jacob Malan voorgekeer. Dit was in die dae van ernstige broedertwis in Transvaal en daar is menigmaal sonder oorleg opgetree.

KULTUURDAGBOEK 14 SEPTEMBER

Lees volledig by Kultuurdagboek

Na hulle maklike oorwinning by Muizenberg op 7 Augustus 1795, hoofsaaklik vanweë die lafhartige optrede van lt.-kol C.M.W. de Lille en ‘n aantal van sy gereelde soldate, het genl. J.H. Craig op 14 September 1795 die Kaap weer aangeval en dit sonder slag of stoot verower. Op 15 September is ‘n wapenstilstand met die oog op onderhandelings toegestaan, en op 16 September 1795 is ‘n ooreenkoms gesluit, wat onder meer die terugsending van die Nederlandse soldate, die behoud van die Vryburgers se regte, ensovoorts, bepaal het. Roemloos was die wyse waarop die Kaapse volksplanting in die hande van Brittanje oorgegaan het.

Frank Peretti

Lees reeks by Die duisternis van hierdie eeu

Die byeenkoms is weer in Juleen Langstrat se woning, in die half- donker woonkamer, met die een brandende kers. Soos altyd is Langstrat die leidende figuur wat instruksies gee. Shawn is daar, die ondersteuner en helper en die ander speler in die drama is Sandy. Hierdie byeenkomste het al ’n gereelde instelling geword en hulle is besig om die jong meisie te leer om die wêreld van psigiese magte en ondervindings te betree. En sy is aangegryp en oorweldig deur al die nuwe belewinge. Dis ’n stadige, ritmiese oefening — asemhaling . . . in . . . uit. . . in . . . uit . . . ontspan . . . ontspan . . . ontspan . . .

Sandy is al redelik toegerus om na ander vlakke van bewussyn oor te gaan — die vlakke waarop die mens nie gewoonlik funksioneer nie.  Iewers onder die gewone vlakke is die vlakke waar die psigiese magte en vermoëns funksioneer. Om hierdie vlakke te bereik, vereis meditasie, konsentrasie, en die absolute ontspanning van die liggaam. Al hierdie sake het Sandy al aangeleer onder die bekwame leiding en toesig van Langstrat.

Hierdie boeiende vertelling van verskeie burgers se herinneringe onder genl De la Rey tydens die Tweede Vryheidsoorlog van 1899-1902 geskryf deur Ignatius Mocke kan gelees word by

De la Rey

VREDE

DIE Driejarige Oorlog het ten einde gesnel. Uit ’n gedugte weermag het die Republieke nou ’n handjievol bittereinders oorgehou wat met onversetlike vasberadenheid geveg het.

“Ons sal nie oorgee nie,” het Schalk van der Westhuizen aan Rudolf gesê, “ons sal hulle beveg, hier tussen die meerkatgate van Wes-Transvaal, tussen die bosrante van die laeveld, in die berge ... waar hulle ook al is. Ons sal aanhou totdat hulle moeg word. En dan sal ons ons land terugkry.”

Baie burgers het hierdie houding aangeneem. Honderde van hulle het alles in die stryd verloor waaraan hulle waarde geheg het:   Vroue en kinders het hul lewens in die konsentrasiekampe verloor; hul eiendomme is verwoes en as hulle nog hul vryheid moes verloor, sou die stryd geen betekenis hê nie.

“Bowendien,” het baie van hulle gesê, “dis ’n gevaarlike lewe hierdie. Die gevaar is gedurig daar dat ons gevang of geskiet kan word; maar dit is tog ’n lekker lewe; vol afwisseling en vol avontuur. Ons het niks nodig nie, want Haar Majesteit sorg vir ons. As ons kos opraak, doen ons ’n bietjie verkenningswerk totdat ons ’n Engelse voorraadopslagplek kry;