Lees volledig by Kultuurdagboek

1. 1795: Die burgers van Swellendam in die Kaap roep op hierdie dag 'n republiek uit met Hermanus Steyn as president.

2. 1919: Suid-Afrika onderteken die Vredes-verdrag van Versailles waarmee die Wêreldoorlog formeel beëindig word. Lees hieroor in hoofartikel.

3. 1948: Die Berlynse lugbrug kom in werking om alle moontlike hulp te verskaf aan die inwoners nadat die Sowjet-Unie Berlyn geblokkeer het om sodoende die Weste uit Duitsland te verdryf. Lees hieroor in hoofartikel.

Lees volledig by Kultuurdagboek

KULTUURDAGBOEK 28 JUNIE

Slegs drie jaar nadat die Tweede Wêreldoorlog in Europa beëindig is, het die Westerse lande weer eens voor 'n krisis te staan gekom Die faktore wat hiertoe aanleiding gegee het, kan teruggevoer word na die vredesvoorwaardes wat op Duitsland afgedwing is.

Duitsland is in vier sektore verdeel, en die Sowjet-Unie, Brittanje, die VSA en Frankryk sou elk 'n deel beheer. Die hoofstad van Duitsland, Berlyn, wat in die Russiese sektor geval het, is ook in vier verdeel.

Aanvanklik het die Sowjet-Unie alle hulp aan die Westerse moondhede verleen maar namate die sektore onder die Weste se beheer ekonomies ontwikkel is, het die Sowjet-Unie Berlyn geblokkeer om sodoende die Weste uit Duitsland te verdryf. Die slagoffers van hierdie besluit was die Berlynse inwoners. Slegs steun van die Weste kon hulle red.

B M Schoeman

(Lees reeks by AB in die Afrikanerpolitiek )

Met die skrywe van hierdie boek in 1982 was dit nie Beaumont Schoeman se bedoeling om verdere onthullings van die Broederbond se geheime te maak nie. Sy doel was om te illustreer watter rol die Broederbond in die Afrikanerpolitiek gespeel het. Schoeman slaag daarin om aan die hand van eie dokumentasie aan te toon dat die Broederbond, in stryd met sy eie grondwet en reglement, ‘n instrument in die hand van ‘n bepaalde politieke party was ten tye van dié publikasie. Wat Schoeman toe nog nie kon weet nie is hoe ver die grense van die Broederbond se verraderlikheid sou uitbrei tot hulle op aandrang van die internasionale geldmag Suid-Afrika aan ‘n korrupte swart regering oorgegee het. Vandag opereer en skuil die Broederbond onder die naam Afrikaner Bond (AB) en is selfs meer listig as tevore terwyl hulle steeds die toutjies agter die gordyn probeer trek.

Verdeeldheid en botsings

Dit is ’n oordrewe aanspraak dat die Broederbond deur die jare ’n saambindende faktor in die Afrikanerlewe geword het en dat dit oor partygrense heen Afrikaner aan Afrikaner gebind het. Vandag is die Afrikanerdom meer verdeeld as ooit tevore en die Broederbond is magteloos om iets daaraan te doen. Trouens, hy het ’n groot aandeel aan die verdeeldheid wat vandag bestaan deurdat hy die instrument van sekere politieke leiers en hulle liberale beleid geword het. As die Uitvoerende Raad gedink het dat hy eenheid sou bevorder toe hy aan die begin van die sewentigs die AB van andersdenkendes op politieke gebied gesuiwer het, moet die toestand tans binne die organisasie vir hom ’n bittere ontnugtering wees. Die faktore wat Afrikaners vandag in die politiek verdeel en verdeeld hou, is ook die faktore wat groot verdeeldheid in die Broederbond veroorsaak. En die stryd om heerskappy wat in die Nasionale Party woed, vind jy ook in die Broederbond.

KULTUURDAGBOEK 27 JUNIE

Lees volledig by Kultuurdagboek

Ons hoef nie onder die huidige hiel en hel van 'n swart terroristebende te dink moorde op Boeregesinne en op plaasboere is 'n nuwe verskynsel nie. Die aanslag om van blankes in Suid-Afrika ontslae te raak het verskerp maar die swartes het nog deur alle tye probeer om van die blanke in Suid-Afrika ontslae te raak.

Die Republiek van die Oranje-Vrystaat het sedert sy totstandkoming in 1854 met die Basoeto-vraagstuk geworstel. Die Tweede Basoeto-oorlog het op 9 Junie 1865 uitgebreek omdat die Basoeto's hul herhaaldelik skuldig gemaak het aan skending van die grense, veediefstalle en aanranding en moord op die burgers.

Die eerste veldslag van die oorlog het ten gunste van die Basoeto's verloop. Hierna het die Basoeto's Vrystaatse gebied binnegeval, groot verwoesting gesaai, plase afgebrand en duisende stuks vee gesteel. Vele gruweldade is ook gepleeg.

Op 27 Junie vermoor die Basoeto's byvoorbeeld 543 Basters op 'n lafhartige en bloeddorstige manier, barbaars soos ons dit ook vandag ondervind tydens moorde wat soms met onmenslike marteling gepaard gaan omdat wreedheid in hul aard is.

Lees volledig by Kultuurdagboek

1. 1865: Lees in hoofartikel oor die moord op die Pretoriusfamilie, Pieter Pretorius, jonger broer van Andries Pretorius, sy drie seuns, Jan, Albertus en Jacobus, en Andries Smit,  aan die hange van die Drakensberge.

2. 1901: Kapt Jack Hindon, verkenner onder bevel van genl Ben Viljoen, blaas tdens die Tweede Vryheidsoorlog 'n Britse gepantserde trein by Uitkyk-stasie in Oos-Transvaal op.

3. 1987: Die Afrikaanse Protestantse Kerk (APK), 'n konserwatief-behoudende kerk vir blanke Afrikaners in Suid-Afrika, word in die Skilpadsaal in Pretoria gestig nadat lede nie langer met die verraad om die satan te wil dien binne die NG Kerk kon saamgaan nie. Tans het die APK meer as 40 000 lidmate en 252 gemeentes landwyd en in Suidwes-Afrika.

KULTUURDAGBOEK 26 JUNIE

Lees volledig by Kultuurdagboek

Op hierdie dag is die eerste spoorbaan in Suid-Afrika vir  verkeer opgestel. Die lyntjie was 3 km lank en het van die Punt na Durban geloop. Dit was die werk van 'n private maatskappy, die Natal Railway Company.

'n Tweede spoorlyn, van Kaapstad na Wellington, is in 1863 in gebruik geneem. Dit was 91 km lank en is ook deur 'n private onderneming, die Cape Town Railway and Dock Company, opgerig.

Tot en met die ontdekking van diamante en goud was spoorwegontwikkeling traag en moeisaam.

Lees volledig by Kultuurdagboek

1. 1860: Eerste spoorlyn in SA open. Lees in hoofartikel hieroor.

2. 1892: Die Oranje-Vrystaat-Onderwysersvereniging OVOV) word op hierdie dag in Bloemfontein gestig omdat daar onder die Vrystaatse onderwysers 'n behoefte was aan 'n vereniging om hulle belange te behartig en vir hulle in die bres te tree, en finansiële steun te verleen indien nodig.

 ...wie die Verlosser gevolg het

Die verhaal van Rut is die ware verhaal van ‘n vrou wat gekies het om die Here God van Israel te volg en gevind het dat Hy vol medelye en getrou is, vol genade en liefde. Sy het gesien dat Hy betrokke is by die oënskynlike klein gebeurtenisse van ‘n mens se lewe sowel as by die epogmakende gebeure van volke. Sy het ontdek dat hierdie Here die magtige en soewereine Here oor alle nasies is sowel as die sorgsame Verlosser van haar lewe.

KULTUURDAGBOEK 25 JUNIE

Lees volledig by Kultuurdagboek

Die Cullinandiamant, die grootste diamant wat nog ooit gevind is, is deur Frederick Wells, 'n amptenaar van die Premier-Diamantmaatskappy, ontdek. Hy het 'n beloning van 2 000 pond gekry vir sy vonds wat 3 025 karaat geweeg het, 11 cm by 6 cm by 5 cm groot. Dit is genoem na sir Thomas Major Cullinan, stigter en voorsitter van die maatskappy.

Na veel oorweging is die steen deur die eienaars van die myn aan die Transvaalse regering vir 'n bedrag van 125 000 pond verkoop, waarvan 60% in elk geval aan die staat betaal moes word.

Op voorstel van die onnadenkende genl Louis Botha, Eerste Minister van Transvaal, is besluit om die diamant aan koning Edward VII van Engeland te skenk ter herinnering aan die toekenning van selfbestuur aan die voormalige kolonie – so het Botha nog een van sy talle oordeelsfoute in die guns van die Britte begaan.

Lees volledig by Kultuurdagboek

1. 1893: Natal kry selfregering.

2. 1915: Die 'Het Westen' in Bloemfontein, wat deesdae 'Die Volksblad' genoem word, begin op hierdie dag die Halfkroonfonds vir die betaling van genl Christiaan de Wet se boete van R2 000 wat aan hom opgelê is weens sy deelname aan die 1914-Rebellie – toe was dit nog 'n nasionalistiese koerant vir die volk.

3. 1905: Lees in hoofartikel oor die ontdekking van die Cullinandiamant.

KULTUURDAGBOEK 24 JUNIE

Lees volledig by Kultuurdagboek

Theodorus Wassenaar is op hierdie dag gebore op Hendrina, waar hy ook later sy eerste onderrig op die plaas ontvang het.

In 1909 gaan hy na Middelburg, en in 1910 ontvang hy 'n beurs vir  verdere studie in Holland. Daar raak hy in Afrikaans geïnteresseerd en begin skryf.

In Oxford raak hy onder die invloed van Shelley, en later Perk, onder wie se invloed hy die sonnetvorm gebruik.

Hy kwalifiseer in Amsterdam as oogspesialis en was 'n tyd lang oogarts op Lydenburg en daarna professor in Fisiologie aan die Universiteit van Stellenbosch.

Sedert 1934 neem hy deel aan die politiek.

KULTUURDAGBOEK 24 JUNIE

Lees volledig by Kultuurdagboek

Gerhardus Marthinus Maritz (algemeen bekend as Gert of Gerrit) is in Maart 1797 in die Graaff-Reinetse distrik gebore en op hierdie dag is hy gedoop.

Die verskrikking, plundering en verwoesting deur die Kôsa- en Hottentotbendes wat hy as sewejarige seun in die Suurveld deurgemaak het, het 'n blywende indruk op hom gemaak.

In 1811 het sy vader as baaspadmaker en timmerman hom op Graaff-Reinet gevestig, en daar het die jeugdige Gert hom as wa-maker bekwaam en spoedig die voorste wa-maker op Graaff-Reinet geword. Sy wa-makery het 'n bloeiende onderneming, en hy een van die vermoëndste manne in die distrik geword.

Lees volledig by Kultuurdagboek

1. 1712: Simon van der Stel, eerste Kaapse goewerneur (1691-1699), stigter van Stellenbosch, die wynplaas Groot Constantia, en die Drakensteindistrik, Hugenote-vriende, prospekteerder van Namakwalandse koper en Kaapse boomplanter, is 1712 in die Kaap oorlede.

2. 1798: Lees in hoofartikel meer oor Gerrit Maritz.

3. 1892: Theo Wassenaar, mediese dokter, politikus en Afrikaanse digter: lees meer in hoofartikel.

4. 2000: Die Demokratiese Party (DP), die Nuwe Nasionale Party (NNP) en die Federale Alliansie (FA) verenig op hierdie dag om die Demokratiese Alliansie (DA) te vorm.

KULTUURDAGBOEK  23 JUNIE

Lees volledig by Kultuurdagboek

So laag het ons Britse volksvyande gedaal dat hulle selfs ná die Tweede Vryheidsoorlog verby was en die Boere gedwonge by Vereeniging moes instem tot 'vrede', nog van ons volksgenote terreggestel het. Dié dood was die prys wat 'n aantal Boerekrygers moes betaal vir hulle dapperheid toe hulle huis en haard moes beskerm tydens 'n oorlog op eie bodem wat die gulsige Brittanje hier op ons volk kom afdwing het.

Salmon Gerhardus van As is op 2 Mei 1878 gebore en op 23 Junie 1902 deur 'n Britse krygshof tereggestel nadat hy aan moord op kaptein Richard Miers skuldig bevind is. Dit was net ná die Vrede van Vereeniging op Heidelberg in Transvaal.

Veldkornet Van As, asook 'n sekere Cilliers en ene Muller is van die vrywarings in die akte van oorgawe uitgesluit omdat hulle elkeen by drie verskillende geleenthede drie ander mense in die Tweede Vryheidsoorlog om die lewe sou gebring het.

KULTUURDAGBOEK 23 JUNIE

Lees volledig by Kultuurdagboek

Die instelling van 'n Eerste en Tweede Volksraad deur Wet Nr 4 van 1890 van die ZAR was 'n poging van pres Paul Kruger om 'n oplossing te vind vir die probleem van immigranteverteenwoordiging in die landsbestuur, sonder om die onafhanklikheid van die Republiek in gevaar te stel.

Die lede van die Tweede Volksraad moes dertig jaar oud wees, die twee onmiddellik voorafgaande jare stemgeregtigde burgers, lidmate van 'n Protestantse kerk wees, in die Republiek woon en daar eiendom besit het. Met uitsondering van landbou, naturellesake, spoorweë, die munt- en bankwese, die verlening van konsessies en die finansies, is alle sake van binnelandse belang aan die Tweede Volksraad toevertrou – dus veral ook dié van die goudvelde, sake waarby die immigrantebevolking belang gehad het.

KULTUURDAGBOEK  23 JUNIE

Lees volledig by Kultuurdagboek

Simon Hendrik Frykenius en Sebastiaan Cornelis Nederburgh, wat in 1791 aangestel is as kommissarisse-generaal oor die VOC se besittings, kom op hierdie dag in die Kaap aan omdat hulle opdrag ontvang het om vir die ontevrede burgers beter bestaansmoontlikhede te vind.

Hulle het nuwe bronne van welvaart gesoek: woluitvoer en walvisvangs is aangemoedig en vryhandel met die skepe van die Kompanjie is toegelaat.