GEDAGTES VIR ELKE DAG
Of lees almal by Gedagtes vir elke dag
Dankie Almagtige Vader, dat ek nie my brandstof van mense hoef te kry nie maar dit direk by U deur u liefde ontvang. U liefde dra my, maak my kragtig, soveel so dat ek dit ook aan my medemens kan uitdeel.
1855: PROF ADRIAAN MOORREES
KULTUURDAGBOEK 18 AUGUSTUS
Lees volledig by Kultuurdagboek
Adriaan Morrees het een van sy bekendse toesprake by die begrafnis van genl Christiaan de Wet gegee. Hy was 'n gedugte debatteerder asook 'n befame digter, letterkundige, prediker en dosent.
Morrees is op hierdie dag op Malmesbury gebore. Na sy vooropleiding aan die Suid-Afrikaanse Kollege in Kaapstad het hy sy teologiese kursus op Stellenbosch voltooi en vir verdere studie na Utrecht in Nederland gegaan.
In 1879 is hy bevestig as hulpprediker van die gemeente Noorder-Paarl as predikant, totdat hy in 1908 as professor na die Kweekskool beroep is.
GOD IS IN ONS MIDDE
HY IS TOG NIE VER VAN ONS AF NIE
Hannes Ollewagen
Handelinge 17:15-34
“...sodat hulle die Here kon soek, of hulle Hom miskien kon aanraak en vind, al is Hy nie ver van elkeen van ons nie; want in Hom lewe ons, beweeg ons en is ons, soos sommige van julle digters ook gesê het: Want ons is ook sy geslag.” (:27&28).
Ná die uittog van die volk Israel uit Egipte het God aan Moses verskyn om aan hom sy verordeninge bekend te maak. God het hierdie verordeninge op kliptafels geskrywe. “En Hy het aan Moses, toe Hy geëindig het om met hom te spreek op die berg Sinai, die twee tafels van die Getuienis gegee, tafels van klip, beskrywe met die vinger van God.” (Ex. 31:18). God het ook aan Moses opdrag gegee dat die volk vir Hom ‘n heiligdom moes oprig sodat Hy in hulle midde kon woon. “Ook moet hulle vir My ‘n heiligdom maak, dat Ek in hulle midde kan woon.” (Ex. 25:8). Die volk Israel het dus deur hierdie heiligdom geweet dat God in hulle midde is.
1848: ANDRIES PRETORIUS VOËLVRY VERKLAAR
KULTUURDAGBOEK 17 AUGUSTUS
Lees volledig by Kultuurdagboek
Die proklamering van die Oranjerivier-soewereiniteit in 1848 was vir die Trekkers en veral vir die Winburgers onaanvaarbaar. Hulle het 'n beroep om hulp by Andries Pretorius gedoen. Hy moes sy siek vrou alleen laat en na hom Winburg haas.
Baie ontevredenes het hulle by hom aangesluit. TJ Biddulph, die Britse resident-kommisaris op Winburg, het sy pos verlaat en na Bloemfontein gevlug terwyl die Boererelanddros WH Jacobsz sake daar oorgeneem het.
Pretorius en die Boere-kommando het na Bloemfontein opgetrek waar die Britse magte onder majoor Warden oorgegee het.
1665: DS JOAN VAN ARCKEL
KULTUURDAGBOEK 17 AUGUSTUS
Lees volledig by Kultuurdagboek
Hy is in 1640 in Den Briel Nederland gebore, studeer in Teologie aan die Universiteit van Leiden (1661 – 1664) en word in 1664 tot predikant van Oos-Indië beroep.
Op 17 Augustus 1665 land hy met die skip Nieuw Middelburg aan die Kaap. Voor sy koms was daar nog geen vaste predikant aan die Kaap nie en is daar slegs gebruik gemaak van die dienste van sieketroosters en predikante wat tydelik in Tafelbaai vertoef het onderweg na Indië .
Op 23 Augustus 1665 word Van Arckel die eerste vaste predikant aan die Kaap met die hou van twee dienste in die Fort de Goede Hoop.
1884: STIGTING VAN DIE NIEUWE REPUBLIEK
KULTUURDAGBOEK 16 AUGUSTUS
Lees volledig by Kultuurdagboek
Die stigting van die Nieuwe Republiek was die regstreekse gevolg van Britse inmenging in Zoeloe-aangeleenthede ná die Anglo-Zoeloe-oorlog van 1879. Die verdeling van die land in dertien afsonderlike eenhede het die onderlinge stryd aangewakker en die posisie van die koningshuis in gevaar gestel.
Toe Dinizulu se troon deur ondergeskikte kapteins bedreig is, moes hy iewers om hulp gaan aanklop. Hulle het 'n uitnodiging aan Lukas Meyer en ander Transvaalse burgers gerig om die vrede te herstel, wie Zoeloeland in April 1883 binnegegaan het, daarna vir Dinizulu as Cetshwayo se opvolger aangewys het, en toe gehelp het om Zibhebhu te verslaan en groot grondgebiede vir hulle dienste ontvang het.
1800: KAAPSCHE STADS COURANT VERSKYN
KULTUURDAGBOEK 16 AUGUSTUS
Lees volledig by Kultuurdagboek
Die joernalistiek in Suid-Afrika het begin onder die Engelse bewind aan die Kaap, toe die Kaapsche Courant en Afrikaansche Berigter (The Cape Town Gazette and African Advertiser) op hierdie dag gepubliseer is. Die koerant was tweetalig en dit was ook die eerste medium wat nuus en advertensies bevat het. Aanvanklik word die blad deur die Kaapse firma Wilker en Robertson, wat 'n drukpers uit Londen ingevoer het, gedruk.
Die pers is op 1 Februarie 1800 in Pleinstraat 35 opgerig. Op 15 Julie 1800 het sir George Young 'n proklamasie uitgevaardig waarin hy die betrokke firma aanwys as die enigste drukkers vir die regering en in die kolonie. Enkele maande later het die regering egter besluit om die pers te koop.
LOUW WEPENER SNEUWEL IN 1865
DIE SWARTMAANHAAR VAN DIE SUIDE
KULTUURDAGBOEK 15 AUGUSTUS
Lees volledig by Kultuurdagboek
Ter herdenking van een van ons dapperste Boerehelde plaas ons hierdie huldeblyk op die dag wat Louw Wepener gesneuwel het – wie dit lees sal respek kry vir hierdie man. In ons hele galery van oorlogshelde is daar min merkwaardiger Boerehelde as hy. Louw was ‘n fyn beskaafde mens wat deur die omstandighede van die tyd gedwing is om veldheer te word en sy lewe op 53 jarige ouderdom vir sy land te gee op die 15e dag van Augustus 1865.
Dit was seshonderd man teen tweeduisend – en ‘n berg. Dit was seshonderd en ‘n Swartmaanhaar. En die seshonderd juig, maar die tweeduisend huiwer. Net die berg lê bewegingloos.
Dis die Basoeto’s wat hom eerste die Swartmaanhaar genoem het. Toe die gedurige wrywing oor die grondkwessie eindelik op oorlog tussen die Republiek Oranje-Vrystaat en Basoetoland uitloop, het Louw Wepener as waarnemende kommandant op kommando gegaan. Maar spoedig was hy aanvoerder van al die suidelike magte wat die vyandelike gebied seëvierend van onder af binnegedring het. Dis toe dat hy sy nuwe naam gekry het – hy wat vroeg voordag op sy prooi spring nog voor die grysbok haar lam laat drink.
Die Basoeto’s is egter nog glad nie verslaan nie.
KULTUUR- DAGBOEK 15 AUGUSTUS
Lees volledig by Kultuurdagboek
1. 1865: Kmdt Lourens Jacobus Wepener, Vrystaatse boer en krygsman, sneuwel vandag tydens die Tweede Basoetoeoorlog by Mosjesj se bergvesting, Thaba Bosigo. Die Louw Wepener-dekorasie is deur die Suid-Afrikaanse Weermag aan lede uitgereik vir uitsonderlike dapperheid.
2. 1905: Dr GD Scholtz, SA-historikus en nasionalistiese skrywer, is op hierdie dag gebore.
3. 1980: Leserskring, Naspers se posbemarkingsmaatskappy vir boeke, is op hierdie dag gestig.
1875: STIGTING VAN DIE GRA
KULTUURDAGBOEK 14 AUGUSTUS
Lees volledig by Kultuurdagboek
Op hierdie dag is 'n vergadering in die Paarl gehou wat 'n wending in die geskiedenis van die Afrikanervolk sou bring. Daar is besluit om die volk bewus te maak van homself en sy taal en om Afrikaans tot sy regmatige plek te verhef. Indien Afrikaans algemeen in gebruik sou wees, sou die Bybelvertaling waarna Arnoldus Pannevis gestrewe het, vergemaklik word.
1948: STIGTING VAN DIE AFRIKAANSE STUDENTEBOND
KULTUURDAGBOEK 14 AUGUSTUS
Lees volledig by Kultuurdagboek
As voorganger van die ASB, is die "Studenten Werda Komitee" op 7 April 1911 te Stellenbosch gestig. Verdere ontwikkelings lei tot die stigting van die eerste Afrikaanse Studentebond in Maart 1916 tydens 'n konferensie aan die Normaalkollege te Pretoria .
Weens 'n verskeidenheid van faktore het daar 'n reeks opeenvolgende studente-organisasies ontstaan, maar geeneen het 'n permanente karakter of funksie gehad nie. Die latere Afrikaanse Studentebond was dus 'n poging van die studenteraad van die Universiteit van Pretoria om weer 'n verteenwoordigende Afrikaanse Studente-organisasie op die been te bring.
KULTUUR- DAGBOEK 14 AUGUSTUS
Lees volledig by Kultuurdagboek
1. 1812: Grahamstad (Oos-Kaap) word op hierdie dag deur goew. John Cradock na die plek waar kol John Graham se regiment gestasioneer is, vernoem.
2. 1875: Lees in hoofartikel oor die stigting van die GRA.
3. 1948: Lees ook meer oor die stigting van die Afrikaanse Studentebond.
WAT IS ‘N VLOEK?
Andrè van den Berg
ʼn Mens hoor van persone wat vir iemand baie kwaad word en dan van ʼn persoon met magiese krag gebruik maak om ʼn vloek oor daardie persoon uit te spreek. Swartes beskuldig dikwels mense van toordery as ʼn albino of kind met liggaamlike gebrek in ʼn gesin gebore word.
Is dit moontlik dat vloeke wat ander oor jou uitspreek die gewenste trefkrag kan hê? Volgens die Bybel is dit God, en nie die duiwel nie, wat mense vervloek: “Hoe sal ek vloek wie God nie vloek nie? En hoe sal ek verwens vir wie die Here nie verwens nie?” (Num.23:8).
In die Gelykenis van die Talente sê Jesus: “Dan sal Hy ook vir dié aan sy linkerhand sê: Gaan weg van My, julle vervloektes, in die ewige vuur wat berei is vir die duiwel en sy engele.” (Matt.25:41). Omdat God almagtig is, kan geen booswig God se kinders deur afgodery, toordokters of enige ander okkultiese rituele vervloek en in die ongeluk dompel nie. “Want daar is geen towery teen Jakob of waarsêery teen Israel nie…” (Num.23:23).
1908: DR DF MALAN: 'HET IS ONS ERNST'
KULTUURDAGBOEK 13 AUGUSTUS
Lees volledig by Kultuurdagboek
Op hierdie dag het dr DF Malan, Algemene Voorsitter van die ATV in die Kaapkolonie, 'n voorlesing voor die ATV van Stellenbosch gehou, getitel: Het is ons Ernst.
Vir hom was die taalkwessie 'n volksaak en nie slegs 'n saak vir die taalgeleerdes nie. Volgens dr Malan kon Nederlands slegs 'n kunsmatige bestaan in Suid-Afrika voer en nooit die volkstaal word nie terwyl Afrikaans in die volkshart en volksmond leef en die beste kans op voortbestaan in Suid-Afrika gehad het.
1886: JH PIERNEEF GEBORE
KULTUURDAGBOEK 13 AUGUSTUS
Lees volledig by Kultuurdagboek
Jacob Hendrik Pierneef is in Johannesburg gebore. Hy was by uitstek 'n landskapskilder, veral van die Transvaal en die Bosveld, die droë vlaktes van die Vrystaat en die semi-woestyn van Suidwes-Afrika.
As jong seun in Pretoria is Pierneef sterk deur die ouer skilder Oerder beïnvloed, maar eerders as om Oerder se objektief-realistiese siening na te volg, het hy sy eie siening van die Suid-Afrikaanse landskap probeer weergee. Hy was ook heelwaarskynlik die eerste kunstenaar van ons land wat hierin geslaag het.
In 1899 vertrek die Pierneef-gesin na Holland waar die jong Henk aan die Akademie in Rotterdam tekenkuns bestudeer.
1838: ZOELOES VAL VEGLAER AAN
KULTUURDAGBOEK 13 AUGUSTUS
Lees volledig by Kultuurdagboek
Ná die slag by Italeni en die mislukte strafekspedisie onder leiding van Cane, Biggar en ander teen Dingaan in April 1838, het die Natalse Voortrekkers in twee laers saamgetrek – een aan die Tugelarivier en die ander aan die Boesmansrivier, naby Estcourt in Natal, wat later as Veglaer bekend sou word.
Op 13 Augustus 1838 het sowat tien Zoeloe-regimente Veglaer aangeval en drie dae lank vasbeslote probeer om die laer te oorweldig. Die rotsvaste verdediging van die klein klompie Voortrekkers, gelei deur Jacobus Potgieter en Hans de Lange, het egter gehou.
DIE BROEDERBOND IN DIE AFRIKANER- POLITIEK (15)
B M Schoeman
(Lees reeks by AB in die Afrikanerpolitiek )
Met die skrywe van hierdie boek in 1982 was dit nie Beaumont Schoeman se bedoeling om verdere onthullings van die Broederbond se geheime te maak nie. Sy doel was om te illustreer watter rol die Broederbond in die Afrikanerpolitiek gespeel het. Schoeman slaag daarin om aan die hand van eie dokumentasie aan te toon dat die Broederbond, in stryd met sy eie grondwet en reglement, ‘n instrument in die hand van ‘n bepaalde politieke party was ten tye van dié publikasie. Wat Schoeman toe nog nie kon weet nie is hoe ver die grense van die Broederbond se verraderlikheid sou uitbrei tot hulle op aandrang van die internasionale geldmag Suid-Afrika aan ‘n korrupte swart regering oorgegee het. Vandag opereer en skuil die Broederbond onder die naam Afrikaner Bond (AB) en is selfs meer listig as tevore terwyl hulle steeds die toutjies agter die gordyn probeer trek.
Die ekonomie
Vroeër in hierdie werk is daarop gewys dat namate al hoe meer mense uit die sakelewe tot die Broederbond toegetree het, die waardes en norme van die AB stelselmatig verbuig is om by die waardes van die geldmense aan te pas. Hoe die klemtone geleidelik verskuif is en hoe die nuwe norme van die sakemanne in die Broederbond uiteindelik oorheersend geword het — ook op politieke gebied — kan die beste aan die hand van die AB se eie dokumente geillustreer word.
KULTUUR- DAGBOEK 12 AUGUSTUS
Lees volledig by Kultuurdagboek
1. 1992: Suid-Afrika en Rusland onderteken op hierdie dag 'n voorneme van wedersydse samewerking in mineraaltegnologie.
2. Lees in verskeie hoofartikels oor CJ Langenhoven se geboorte, waarna sy moeder gesterf het, hoe hy by sy oom en tante (sy vader se broer en sy moeder se suster) opgegroei het, asook sy eie kostelike lewensskets.
1873: CJ LANGENHOVEN VERJAAR
KULTUURDAGBOEK 12 AUGUSTUS
Lees volledig by Kultuurdagboek
Cornelis Jakob Langenhoven is op Hoeko in die distrik Ladismith, Kaap, gebore. Kort na sy geboorte is sy moeder oorlede. Sy vader se broer, getroud met sy moeder se suster, het hom aangeneem en hulle het hom as hul eie kind grootgemaak.
Hy het skoolgegaan op Hoeko, op Ladismith en Riversdal, waar hy gemaktrikuleer het. Aan die Victoria College op Stellenbosch verwerf hy in 1895 die graad BA en daarna deur private studie die LLB 1899, terwyl hy by 'n prokureur op Ladismith werk.
In Augustus 1899 verhuis hy en 'Vroutjie' met wie hy in 1897 getroud is, na Oudtshoorn, waar hy 'n prokureurspraktyk open.
1961: FEDERASIE VAN RAPPORTRYERS- KORPSE GESTIG
KULTUURDAGBOEK 12 AUGUSTUS
Lees volledig by Kultuurdagboek
Vroeg in die jare vyftig het mnr Hennie Roux van Johannesburg, 'n reünie gehou van rapportryers wat in 1949 met die inwyding van die Voortrekkermonument, boodskappers na die monument gedra het, en is die eerste Rapportryerskorps gestig.
Hierdie gedagte het landwyd posgevat, en op 12 Augustus 1961 het 35 korpse in Pretoria kongres gehou en is die Federasie van Rapportryerskorpse gestig. Dit was die begin van 'n landwye Afrikaanse kultuurorganisasie wat tot 'n Afrikaanse volksdiensorganisasie ontwikkel het.
DIE BROEDERBOND IN DIE AFRIKANER- POLITIEK (14)
B M Schoeman
(Lees reeks by AB in die Afrikanerpolitiek )
Met die skrywe van hierdie boek in 1982 was dit nie Beaumont Schoeman se bedoeling om verdere onthullings van die Broederbond se geheime te maak nie. Sy doel was om te illustreer watter rol die Broederbond in die Afrikanerpolitiek gespeel het. Schoeman slaag daarin om aan die hand van eie dokumentasie aan te toon dat die Broederbond, in stryd met sy eie grondwet en reglement, ‘n instrument in die hand van ‘n bepaalde politieke party was ten tye van dié publikasie. Wat Schoeman toe nog nie kon weet nie is hoe ver die grense van die Broederbond se verraderlikheid sou uitbrei tot hulle op aandrang van die internasionale geldmag Suid-Afrika aan ‘n korrupte swart regering oorgegee het. Vandag opereer en skuil die Broederbond onder die naam Afrikaner Bond (AB) en is selfs meer listig as tevore terwyl hulle steeds die toutjies agter die gordyn probeer trek.
Die Onderwys
Belangwekkend is ook watter norme op opvoedkundige gebied in die stuk omlyn word. Wat skoolonderrig betref, word teruggeval op die huidige Eerste Minister se Twaalfpuntplan wat lui: “Die aanvaarding van die beginsel van eie skole en gemeenskappe waar enigsins moontlik.” Die gevalle waar dit, volgens die Regering se beskouing nie moontlik is nie, word natuurlik nie vermeld nie.