(Die hele pastei by: Korsies van Pastei)

Twee gladdebekmanne rus 'n oomblik tussen die leë rakke terwyl hulle hulle nuwe winkel gereedmaak. 'n Plaasjapie loer in en vra belangstellend:

“Wat verkoop julle hier?”

Die een gladdebek antwoord toe vies en kortaf:

“Gekke” en die ander een sê “En dwase”.

Sê die plaasjapie toe: “Lyk my besigheid is goed - julle het nog net een van elk oor!”

Die bang Amerikaner wil ‘n kasteel koop.

“Spook dit hier?” wil hy van die eienaar weet.

“Glad nie,” antwoord die eienaar. “Ek woon al vyfhonderd jaar hier en ek het nog nooit ‘n spook gesien nie.”

Lees volledig by Kultuurdagboek

1. 1900: Wanhoop pak die Boereleiers. Die geslaagde noordwaartse opmars van die Britse magte in die Tweede Vryheidsoorlog van Bloemfontein na Transvaal het wanhoop en vertwyfeling by sowel regeringslede as offisiere en baie burgers laat ontstaan, selfs by pres Kruger en genl Louis Botha. Daarteenoor het pres MT Steyn en genl CR de Wet van die Vrystaat en genl Koos de la Rey en staatsekretaris Reitz van Transvaal onwrikbaar in die Vryheidstryd gebly. Op 25 Mei het 'n twyfelmoedige genl Botha by pres Kruger op die byeenroeping van die twee Transvaalse Volksrade aangedring.

T B Floyd

Lees reeks by Afrikaner-nasionalisme

Dikwels word gehoor dat iemand sê: “Ek is ’n nasionalis”. As hy dan gevra word wat die term nasionalis en nasionalisme beteken, sukkel hy dikwels om die vraag te beantwoord. ’n Vooraanstaande Afrikaanse weekblad het geskrywe dat ’n nasionalis iemand is wat lid van die Nasionale Party is. Ewe verspot hoor mens ook dikwels dat iemand ’n nasionalis gebore is.

Tans is die vaagheid oor nasionalisme baie groot. Heelwat vertroebeling oor die begrip is ook deur anti-nasionaliste gesaai om juis daardeur nasionalisme vaag voor te stel. ’n Voorbeeld hiervan is waar blatante imperialisme deur imperialistiese teenstaanders, soos in die geval van Engeland en Duitsland tydens die twee wereldoorloë, as nasio­nalisme voorgehou is. Die opportunistiese politikus aarsel ook nie om die betekenis van die begrip nasionalisme vir eie oogmerke te verwring nie.

Lees volledig by Kultuurdagboek

1. In 1951 op hierdie dag verskyn die eerste deel van die Woordeboek van die Afrikaanse Taal (WAT). Dit was 'n gebeurtenis van belang: die eerste vrug van 'n arbeid wat prof JJ Smith van die Universiteit van Stellenbosch in 1926 aangepak het om die Afrikaanse taalmiddele te versamel en te verklaar as intrument vir die jong, pas erkende taal. Teen 1980 het nog vyf dele reeds by die Staatsdrukker in Pretoria verskyn en is die organisasie van die begin stewig gevestig op Stellenbosch as staatsonderneming onder die vleuels van die Universiteit. Die Woordeboek, gebaseer op aantekeninge van die gebruik van Afrikaans, van streektaal tot vaktaal, bied 'n skat van woorde en uitdrukkings na omvang, betekenis en gebruik, bewerk met die hulp van bakman en leek. Elkeen kan uit hierdie versameling kundigheid put.

2. 1917: Die Saamwerk-Unie is op hierdie dag gestig. Lees hieroor in hoofartikel.

3. 1870: Ten spyte van genl JC Smuts se anti-Afrikaner-veldtog in sy latere loopbaan bly hy deel van 'n belangrike tydvak in ons volk se geskiedenis en word daar een en ander in die hoofartikel berig oor sy lewe na sy geboorte op hierdie dag.

KULTUURDAGBOEK 24 MEI

Lees volledig by Kultuurdagboek

Ten midde van genl JC Smuts se anti-Afrikaner-veldtog as Britse spioen, lid van die binnekring van die Round Table en ’n selferkende Britse Israeliet, bly hy deel van 'n belangrike tydvak in ons volk. Politieke kenners bespreek na reeds meer as een geslag na sy dood steeds sy betekenis in ons geskiedenis.

Jan Christiaan Smuts is op 24 Mei 1870 op Boplaas, Riebeeck-Kasteel, gebore. Ongetwyfeld een van die slimste Afrikaners en van die veelsydigste, maar hy het sy bynaam, Slim Jannie, egter nie soseer aan sy intellektuele bekwaamheid te danke nie, wel aan sy aangepaste politiek en sy systappies daarbinne.

KULTUURDAGBOEK 24 MEI

Lees volledig by Kultuurdagboek

Onder leiding van adv EG Jansen is die 'Saamwerk-Unie van Natalse vereniginge' in die Gedenksaal van die NG Kerk in Pietermaritzburg gestig. Soos die naam aandui, was dit die doel om die verskillende vereniginge onder Afrikaners in Natal te verenig om sodoende Afrikaners in die provinsie tot hegte en eendragtige optrede aan te spoor. Dit was bo alle twyfel een van die belangrikste gebeurtenisse vir die vestiging van Afrikaans as taal en vir die Afrikaner in Natal.

Op die eerste bestuursvergadering is dit aan mev MM Jansen opgedra om 'n skema vir 'Eksamen in Afrikaans' op te stel. Die skema is deur mev Jansen in September 1917 voorgelê, en so is die eerste eksamen in Afrikaans in Suid-Afrika gebore – wat natuurlik met aanpassings, bestaan het tot Suid-Afrika kommuniste as regeerders gekry het.

Dr Theunis Stoffberg

Lees reeks by Witman, ken jou vyand

“’n Volk wat onderling op bykans elke gebied so verdeeld is as die Blankes van ons land moet sy denkwyse gou regstel en moet ons weer vir onsself begin DINK!!"

Wat het in Palestina gebeur? Nadat die ”Balfour Declaration” die Jode toegang gegee het tot die Land van die Arabiere, het die ’’Uitverkore volk” met terreur begin en is nog steeds daarmee besig. Zionisme geskep deur Theodore Herzei het voortgewoeker.

Dr. Chaim Weisman het oorgeneem en die HAAT laat toeneem, eers teen die BRITTE- Die Volk wat hulle toegang tot Palestina verleen het — en toe teen die plaaslike Arabiere.

’n Poolse Jood MENACHEM Begin met sy terreurgroepe genoem die ’’STERN GANG”, en die "IRGUM SVEI LEUMI” met "PALNACH” as die kommando se spiespunt, het die land van die Arabiere beleër en verwoesting gesaai.

KULTUURDAGBOEK 23 MEI

Lees volledig by Kultuurdagboek

By Congella sou die Afrikaner vir die eerse keer met sy bloed sy republikeinse vyheidsideaal teen die Brit verdedig. Ná die wettige grondaankoop van Dingaan vir 'n vaste woonplek in die hartland van Natal, sy verraderlike moord op Piet Retief en sy medeburgers, en die vergelding by Bloedrivier op 16 Desember, sou die Trekkers, ten spyte van Britse teenkanting, al hul kragte inspan om Natalia, hul republiek, te konsolideer. Hulle versoek om as "een vrije en onafhankelijk volk" deur Brittanje erken te word, is egter genegeer. Valse redes is gesoek en aangewend om weer Port Natal te beset, wat die Britse troepe reeds in 1839 om finansiële redes ontruim het.

Lees volledig by Kultuurdagboek

1. Stephen Eyssen, Suid-Afrikaanse bariton, komponis, opoedkundige, redaksielid van die erste FAK Volksangbundel en 20 jaar lank lid van die FAK Musiekkommissie, is in 1890 gebore. In 1914 het hy sy bekendste werk, Segelied, geskep. As skoolhoof op Heidelberg het hy in die dertigerjare 'n leidende rol in die musieklewe van Johannesburg, Pretoria en Heidelberg gespeel, dikwels uitgesaai, en ook van die eerste plate van Afrikaanse kunsliedere gemaak.

Hannes Ollewagen

Levítikus 19:1-37

“Jy mag nie as kwaadspreker onder jou volksgenote rondloop nie.  Jy mag nie teen die lewe van jou naaste optree nie.  Ek is die HERE.  Jy mag jou broer in jou hart nie haat nie.  Jy moet jou naaste vrymoedig berispe, sodat jy om sy ontwil geen sonde op jou laai nie.  Jy mag nie wraakgierig of haatdraend teenoor die kinders van jou volk wees nie, maar jy moet jou naaste liefhê soos jouself.  Ek is die HERE.”  (:16-18).

Wanneer ons aan die wet van die Here dink, dink ons gewoonlik aan die “moenies” en die “mag nie’s”.  Jy mag nie steel nie.  Jy mag nie doodslaan nie.  Jy mag nie begeer nie.  En hieraan gemeet, sien ons lewens nie te sleg daaruit nie.  Ons is darem nie moordenaars nie.  Ons steel nie ander mense se goed nie.

Ben Venter 

Lees reeks by Waterbobbejaan

Vroeg die volgende oggend het Waterbobbejaan die boer en sy twee helpers sien aankom na sy kloof. Hy het ‘n tydjie lank vir hulle gekyk en toe in sy grot gaan sit. Hy weet hulle sal hom nie kry nie. Agter die waterval van sy grot voel hy veilig. Baie dae sit hy in die grot se opening en loer na die watergordyn voor hom. In die somer is die fontein sterker as in die winter. Daarom sit hy in die somer sommer net en kyk na die water hier voor hom. In die winter kan hy effens deur die water kyk na die kloof hier onder hom. Dis vir hom alte mooi as hy die groen kloof en die bruin kranse deur so ‘n waterbril kan bekyk. Soms kry hy lag as die water die kranse en bome skeef en krom draai. Dis vir hom ‘n lekker speletjie en dit verveel hom nooit nie.

In die somer is sy waterval heeltemal toe en dan het hy lus om die watergordyn weg te trek om te kan sien wat daar buite aangaan. Hy slaag nooit daarin nie, en dan gaan sit hy maar langs die waterval in die sonnetjie en bekyk die hele terrein wat voor hom is. Maar die waterval sus hom gereeld aan die slaap, en na ‘n rukkie knik sy kop en begin hy saggies snork.

KULTUURDAGBOEK 22 MEI

Lees volledig by Kultuurdagboek

Daniël Francois Malan is op Riebeeck-Wes gebore op 22 Mei 1874. Nadat hy sy studie aan die Stellenbosch Kweekskool voltooi het, gaan hy na die Universiteit van Utrecht waar hy in 1905 promoveer met 'n proefskrif 'Het Idealisme van Berkeley'. Hy word predikant op Heidelberg in Transvaal, later Montagu en ook Graaff-Reinet, waar hy aandag trek as kultuur- en kerkleier en bevorderaar van onderwyssake.

In 1908 en 1911 lewer dr Malan sy beroemde redes, 'Het is ons Ernst', en 'Taal en Nationaliteit'. In 1909 is hy mede-stigter van De Zuid-Afrikaanse Akademie.

Lees volledig by Kultuurdagboek

1. Graaf Du Pré Alexander, graaf van Caledon, word in 1807 aangestel as goewerneur aan die Kaap de Goede Hoop.

2. Die Kamer van Koophandel word in 1861 in die Kaapkolonie gestig.

3. Dr DF Malan is op hierdie dag in 1874 gebore. Lees sy lewensverhaal in hoofartikel.

T B Floyd

Lees reeks by Afrikaner-nasionalisme

Nasie en volk

Nasionalisme is ’n begrip wat in verband staan met ’n nasie, en dus is dit nodig om allereers duidelikheid te kry oor die begrip nasie. Die woorde nasie en volk word dikwels gebruik om dieselfde betekenis weer te gee, maar soms ook om iets anders aan te dui. Sommige gee aan die term volk ’n wyer betekenis as nasie en ander heg weer ’n nouer betekenis daaraan. Dit het gelei tot verskillende omskrywings van die woorde wat naderhand verwarring tot gevolg het. Helderheid is dus noodsaaklik voordat nasionalisme verder bespreek kan word. Die omskrywing moet ’n algemene betekenis besit wat verstaanbaar is vir die gewone mens wat oor die begrippe nasie en nasionalisme dink. Dit moet van toepassing wees op alle nasies, klein en groot.

Woordeboeke en Ensiklopedieë:

Die Handwoordeboek van die Afrikaanse Taal omskryf nasie soos volg: “Groep enkelinge wat tot dieselfde staat behoort wat ’n politieke eenheid vorm: Elke willekeurige versameling mense wat onder dieselfde politieke organisasie staan. Die Switserse nasie omvat gedeeltes van verskillende volke. Ras is ’n biologiese eenheid; volk ’n kulturele een­heid; nasie ’n politieke eenheid. Volk: Groep mense wat deur eenheid en taal en historiese ontwikkeling ’n duidelike besef van saamhorigheid besit.

Die Landbouweekblad, gewilde weeklikse tydskrif vir die boer, word deur die Nasionale Pers uitgegee met die hoofkantoor in Kaapstad. Die tydskrif het tot stand gekom in 'n tyd toe die Suid-Afrikaanse boer as gevolg van droogte feitlik op sy knieë was en is ten volle aan die landbou toegewy. Dit was so ingeklee dat hy 'n wye spektrum van lesers van verskeie geslagte en alle ouderdomme sowel op die platteland as in die stedelike gebiede bedien het.

KULTUURDAGBOEK 21 MEI

Lees volledig by Kultuurdagboek

Gebore op 2 Augustus 1778 in Buiksloot, Nederland, is hy van 1786 af in die Aalmoeseniersweeshuis opgevoed. In 1801 het die Nederlandse Sendinggenootskap hom as sendeling opgelei en ingeseën; dit was nie 'n amptelike ordening nie, dus het hy nie die bevoegdheid verkry om die sakramente te bedien nie.

In Oktober 1804 het hy in Kaapstad aangekom en op Bethelsdorp begin arbei.

In Junie 1813 het hy met die dertienjarige Susanna Catharina Maritz, oudste suster van Gert Maritz, in die huwelik getree en 'n sendinginstituut by Torenberg (later Colesberg) aangelê.