GEDAGTES VIR ELKE DAG
Of lees almal by Gedagtes vir elke dag
Gestel u staan op hierdie oomblik voor die wit troon, sal u bang wees? As u bang sal wees, het u dringend ‘n saak met God uit te maak.
WAT IS WARE AFRIKANERSKAP?
Dit is in tye soos hierdie wanneer Afrikanerskap en Afrikanernasionalisme weer skerp omlyn moet word. Dit is dwingend noodsaaklik dat gevra word:
Wie is die Afrikaner?
Net so belangrik is dit om te vra: Het ons nie te lank gewag om die definisie van Afrikanerskap en ons nasieskap duidelik te stel nie? Is daar nie in die verlede toegelaat dat Afrikanerskap en ons nasieskap te veel kon omsluit ter wille van die vrede nie, en dat ons daardeur ons grense vir verswakking oopgestel het nie?
SLUIPMOORD OP DR VERWOERD (8)
Beaumont Schoeman – geskryf in 1975
Lees reeks by SLUIPMOORD OP DR VERWOERD
Was daar medepligtiges?
Op 20 April 1972 het daar ’n kort maar betekenisvolle berig in Die Vaderland middagblad van Johannesburg, verskyn. Dit was afkomstig van Port Elizabeth en die inleidende paragraaf daarvan het gelui: “Demitrios Tsafendas het wyle dr. H.F. Verwoerd onder die dwang van intensiewe breinspoeling en sterk na-hipnotiese suggesties vermoor. So glo mnr. Willie Visser, studente-voorligter aan die Universiteit van Port Elizabeth.”
Die mnr. Visser na wie die blad hier verwys, is ’n seun van wyle A.G. Visser, die bekende Afrikaanse digter. Hy is ’n opgeleide sielkundige wat sedertdien sy doktorsgraad verwerf het.
26 SEPTEMBER 1950: SASOL GEREGISTREER
KULTUURDAGBOEK 26 SEPTEMBER
Lees volledig by Kultuurdagboek
Die Suid-Afrikaanse Steenkool, Olie- en Gaskorporasie Beperk, bekend as Sasol, is op 26 September 1950 as maatskappy geregistreer. Aangestel in die eerste direksie was FJ du Toit as voorsitter en PE Rousseau as besturende direkteur. Die geskikste plek vir die oprigting van die fabriek was die noordoostelike hoek van die Vrystaat, waar 'n groot steenkoolveld geleë is, en naby die Vaalrivier wat as waterbron dien. Die nabygeleë Witwatersrand as die land se belangrikste afsetgebied vir Sasol se produkte, was 'n verdere voordeel.
Konstruksie het geduur van 1951 tot 1955, en aan die einde van daardie jaar is die eerste "bloupomp" – of Sasolpetrol geproduseer.
SLUIPMOORD OP DR VERWOERD (7)
Beaumont Schoeman – geskryf in 1975
Lees reeks by SLUIPMOORD OP DR VERWOERD
Die Eleni in Kaapstad
In Julie1966 - die presiese datum het nooit aan die lig gekom nie - het ’n Griekse vragskip, die Eleni, Tafelbaai binnegevaar vir herstelwerk. Niemand het kennis geneem waarvandaan hy gekom het nie en niemand het belang gehad waarheen hy onderweg was nie. Die Eleni was maar nog net een van die talle skepe wat feitlik daagliks Kaapstad aandoen. Dit was eers in die dae onmiddellik na 6 September 1966 dat hierdie onbekende Griekse vragskip ’n prominente plek begin inneem het terwyl die verhaal van die sluipmoord op dr Verwoerd besig was om broksgewys te ontvou.
25 SEPTEMBER 1857: EERSTE STAATSKOERANT IN ZAR
KULTUURDAGBOEK 25 SEPTEMBER
Lees volledig by Kultuurdagboek
Een van die grootste sorge waarmee die regering van die Zuid-Afrikaansche Republiek in die wordingsjare te kampe gehad het, was die gebrek aan 'n eie drukpers. Reeds in 1851 het 'n sekere AJ Wagner voorgestel dat 'n drukpers in die Republiek opgerig word "ten einde de onregtvaardige en schandeleuze lasteringen hen door de Britsch Couranten ter laste gelegd, op eene regtvaardige wyze te verdedigen, en de waarheid hulde te doen" (Min of meer soos en waarom ons vandag die internet behoort te gebruik...)
GEBRUIK JOU TYD REG!
Ds Andrè van den Berg
“Wandel in wysheid teenoor die wat buite is en koop die tyd uit” (Kol.4:5).
Paulus skryf hierdie brief aan die Kolossense. Hulle was gelowiges in ʼn groot Griekse stad op Turkse bodem, ongeveer 160km noordwes van Efese geleë. Paulus het nie die gemeente gestig nie. God het ʼn sekere Epafras, ʼn plaaslike gelowige, daarvoor gebruik. Paulus het wel in die drie jaar wat hy in Efese gearbei het, die gemeente gereeld besoek.
Waarom was dit vir Paulus dan nodig om ook ʼn brief aan hulle te skryf? Omdat dwaalleer en kettery die gemeente bedreig het. Die verskil tussen dwaalleer en kettery is dat dwaalleer mense die kerk laat verlaat terwyl ketters dit nie verlaat nie, maar leerstellings wat van die kerk se leer afwyk, huldig en mense verwar.
Die probleem in Kolosse was dat sekere mense die genoegsaamheid van Jesus se offer aan die kruis nie aanvaar het nie. Hulle het geglo dat dinge soos bv. die besnydenis noodsaaklik vir redding was – Christus plus; nie Christus alleen nie. In hoofstuk 2 praat Paulus van ʼn eiesinnige godsdiens (:23).
Paulus kon die saak nie daar laat nie en het ʼn brief geskryf. Dit was die regte ding om te doen. Gelowiges moet die waarheid verdedig. Calvyn het gesê net soos wat ʼn hond sal blaf as sy eienaar aangeval word, hy ook nie kan stilbly as die waarheid van Christus aangeval word nie!
Paulus se brief aan die Kolossense bestaan uit drie hoofdele. Eerstens wys hy op die genoegsaamheid van Christus. Sondaars het niks meer as Jesus nodig om in die hemel te kom nie. Tweedens vermaan hy die lidmate om die ou Joodse wette as uitgedien te beskou. Christene leef met ʼn nuwe wet, dié van die liefde:
“’n Nuwe gebod gee Ek julle, dat julle mekaar moet liefhê; soos Ek julle liefgehad het, moet julle ook mekaar liefhê. Hieraan sal almal weet dat julle my dissipels is, as julle liefde onder mekaar hê” (Joh.13:34,35).
In die derde deel moedig Paulus die gelowiges aan om, anders as die dwase heidene, wys op te tree: “Wandel in wysheid teenoor die wat buite is en koop die tyd uit”. Dit was die era van Griekse filosowe en die mense van Kolosse versot op filosofie - die wetenskap van wysheid. Die teksvers sê dat wysheid nie in die kop, maar in die voete lê; nie in verstandskennis nie, maar in lewenswandel. Wyse mense leef reg.
Die teksvers onderstreep een element wat ʼn wyse lewenswandel kenmerk – tyd. Dwase mense mors dit; gelowiges benut dit. Tyd is ʼn gawe van God. Wie dit vermors, gaan oneerbiedig met God se gawe om. Kortom: tydmors is sonde!
Wat maak jy met jou tyd? Besef ons werklik wat dit is? Gestel ʼn bank betaal elke oggend R86,400 in jou rekening in om te gebruik, maar die balans word nie na die volgende dag oorgedra nie. Saans neem die bank dit wat jy nie gebruik het nie terug. Wat sal jy doen? So veel as moontlik daarvan gebruik!
Elkeen het so ʼn bank. Elke oggend word ons rekening met 86,400 sekondes gekrediteer en elke aand dit wat nie gebruik is nie as ʼn verlies afgeskryf en teruggeneem. Geen balanse word oorgedra nie. Daar bestaan ook nie oortrokke fasiliteite nie. Elke oggend word ʼn nuwe rekening vir jou geopen en saans gesluit. Dit wat jy nie daarvan gebruik nie is jou verlies. Sal jy dit vrywillig vermors? Dit sal nie baie wys wees nie!
God wil hê dat gelowiges wys met hulle tyd moet omgaan. En die rede hiervoor is dat tyd aanstap en die lewe soos ʼn sirkus altyd aan die beweeg is. Die tyd vlieg. Aan die einde van elke jaar sê mense: “Sjoe, hoe het hierdie jaar darem nie verbygevlieg nie!” Mense het 3500 jaar gelede al so gedink. Moses skryf: “Want al ons dae gaan verby deur u grimmigheid, ons bring ons jare deur soos ’n gedagte.... want gou gaan dit verby, en ons vlieg daarheen” (Ps.90:9.10).
Hoe maak ʼn mens die beste van elke dag? Deur tyd sinvol te benut. Die kind van God weet dat dit ʼn gawe van God is en dat Hy ook verantwoordelikheid daarvan gaan eis soos die eienaar in die Gelykenis van die Talente.
Wat is tyd werd? Begin by ʼn jaar en vra ʼn student wat ʼn jaar moes herhaal. Om die waarde van ʼn maand vas te stel, kan ʼn moeder wat aan ʼn prematuur baba geboorte geskenk het en sake daarna nie goed verloop nie, gevra word. Wat is die waarde van ʼn week? Vra maar die redakteur van ʼn weekblad. Wat is die waarde van ʼn dag? Vra maar ʼn dagloner wat vir ʼn gesin moet sorg. Wat is die waarde van ʼn minuut? Vra iemand wat ʼn trein of vliegtuig gemis het! En die waarde van ʼn sekonde? Vra iemand wat ter nouer nood aan die dood ontkom het. Wat is die waarde van ʼn breuk van ʼn sekonde? Vra iemand wat die silwermedalje tydens ʼn Olimpiese spele gewen het! Tyd is en bly kosbaar, selfs ʼn breukdeel.
Tyd is die brug waaroor ons almal loop met die lewe aan die beginpunt en die dood aan die einde. Daarmee stap ons van die lewe na die dood. Die wete dat die dood voorlê, moet ons nie droefgeestig maak nie. Al wat saak maak, is hoe ons stap. Wys of dwaas? Om dit wys te stap, begin by die bekering en kring daarna in liefde vir God en die medemens uit. Oral waar jou lewenspad met mense kruis, is dit vir hulle voordelig, veral gesinslede, vriende, kollegas ens.
Die lewe is soos ʼn skip wat nooit ander laat nie. Terwyl hy aan boord is, moet jy dinge doen wat voordelig sal wees vir die dag wanneer jy in die hawe van die Nuwe Jerusalem aankom. God gee ons kans om ons vir die ewige lewe in die hiernamaals voor te brei. Daarvoor gee Hy ons tyd. Ons kan nie onvoorbereid aan wal gaan nie.
Die Bybel vertel van onvoorbereide mense: “ En onderwyl hulle gaan om te koop, het die bruidegom gekom. En die wat gereed was, het saam met hom ingegaan na die bruilof, en die deur is gesluit. Later kom toe die ander maagde ook en sê: Meneer, Meneer, maak vir ons oop!Maar hy antwoord en sê: Voorwaar ek sê vir julle, ek ken julle nie” (Mt.25:10-12).
Wat ʼn mens met sy tyd doen, getuig van sy verhouding met God. Dis die boodskap van Paulus aan die Kolossense. “Wandel in wysheid teenoor die wat buite is en koop die tyd uit”. Deur omsigtige tydsbesteding wys gelowiges vir ongelowiges hoe om met God se gawe om te gaan. Met die woorde en koop die tyd uit sê Paulus dat tyd so gebruik moet word asof jy ʼn tekort gaan hê en daarvan moet aankoop.
Die heidene in Kolosse het verveeld op pleine rondgehang en na die filosowe geluister. Tyd was vir hulle nie soos ʼn stuk gereedskap waarmee gewerk moes word nie, maar ʼn rusbank; so tiperend van die heidenmens ook in Suid-Afrika. Kyk maar net na die arbeidsmag nadat die ou bedeling afgebreek is – mense wil nie meer werk nie! Dis tiperend van heidene. Paulus sê: “Pas dan op dat julle nougeset wandel, nie as onwyse nie, maar as wyse; en koop die tyd uit, omdat die dae boos is” (Efes.5:15,16). Wat maak dae boos? Die heidendom!
Tyd is kosbaar en wag vir niemand nie. Maak van die tyd wat jy vandag het, die beste gebruik want gister is geskiedenis en more onseker. Jy het net vandag en vandag is ʼn geskenk. In Engels word daar gesê: “Today is a gift. That is why it is called the present” . Nou is my preek klaar en as ek op my horlosie kyk, is daar soʼn bietjie meer as 30,000 sekondes van die dag oor. Benut dit tot God se eer!
24 SEPTEMBER 1898: DR HANS VAN RENSBURG EN DIE OB
KULTUURDAGBOEK 24 SEPTEMBER
Lees volledig by Kultuurdagboek
Johannes Frederick Janse van Rensburg is op hierdie dag gebore. Sy vader se deelname aan die Tweede Vryheidsoorlog, die nederlaag teen die Engelse en die bewuste verengelsingsbeleid daarna, het 'n belangrike rol in sy vormingsjare te Winburg gespeel. Sy loopbaan is gekenmerk deur buitengewoon vinnige bevordering – in 1930 het hy sy doktorsgraad in die regte behaal, en drie jaar later tot Sekretaris van Justisie bevorder. Dit was in hierdie hoedanigheid dat hy Duitsland besoek het, Hitler ontmoet het en sterk deur die Nasionaal-Sosialistiese ideologie beïndruk is.
23 SEPTEMBER 1869: GENL CF BEYERS, REGSMAN TOT QUERRILLA-VEGTER
KULTUURDAGBOEK 23 SEPTEMBER
Lees volledig by Kultuurdagboek
Christiaan Frederik Beyers is op hierdie dag op Banhoek, Stellenbosch, gebore en het ook skool- en tersiêre onderrig op Stellenbosch ondergaan voordat hy met sy eie prokureurspraktyk op Boksburg begin het.
As kryger in die Tweede Vryheidsoorlog van 1899 tot 1902 trek hy met sy onverskrokkenheid en kragtige persoonlikheid gou die aandag van kmdt-genl Louis Botha en word hy op 3 September 1900 as assistent-generaal in die distrikte Waterberg en Soutpansberg aangestel. Hy onderskei hom in die querrilla-taktiek.
SLUIPMOORD OP DR VERWOERD (6)
Beaumont Schoeman – geskryf in 1975
Lees reeks by SLUIPMOORD OP DR VERWOERD
Eerste dreigement
Hoewel sluipmoord as ’n politieke wapen in sekere wêrelddele feitlik ’n alledaagse verskynsel geword het, was dit tot met die aanslae op die lewe van dr. Verwoerd in die sestigerjare iets heeltemal vreemds aan Suid-Afrika. Dit was iets waarvan periodiek in die koerante gelees is, maar op die meeste mense in Suid-Afrika het dit geen indruk gemaak nie. Dit is iets wat tot die Piesang-republieke, die Verre Ooste en die Arabiese lande behoort. Dit kan nie hier by ons gebeur nie, het die mense geglo.
SOORT SOEK SOORT
Die apartheidsbeleid rus op die lewenswet van soort soek soort.
'n Ras, 'n nasie, 'n volk is die somtotaal van die persone wat hulleself as lede daarvan beskou. 'n Mens is 'n Witman omdat hy een is, omdat hy homself so beskou en omdat hy een wil wees. Net so is hy 'n Afrikaner omdat hy homself as 'n Afrikaner beskou en omdat hy een wil wees.
Net soos 'n mens jou vereenselwig met jou gesin omdat dit jou gesin is, vereenselwig 'n mens jou met jou ras of nasie omdat dit jou ras of nasie is en omdat jy een daarvan wil wees.
1941: VOORBRAND TABAK- MAATSKAPPY GESTIG
KULTUURDAGBOEK 22 SEPTEMBER
Lees volledig by Kultuurdagboek
Die oprigting van die Voorbrand Tabakmaatskappy (Edms) Bpk, was 'n gebeurtenis wat die Afrikaners verheug het. Hulle eerste fabriek is in Johannesburg in Commissionerstraat 200, opgerig.
Voorbrand Tabakmaatskappy was die voorloper van die Rembrandt Tabakmaatskappy wat later wêreldwyd bekend geword het.
In 'n artikel wat die oprigting van die fabriek bekend gestel het, is onder meer geskryf: "Hierdie maatskappy funksioneer met Afrikaanse kapitaal, staan onder Afrikaanse bestuur en maak gebruik van Afrikaanse arbeid."
AS JOU OOG DAN VERKEERD IS
Hannes Ollewagen
Lukas 11:33-36
“Die lamp van die liggaam is die oog. As jou oog dan reg is, is jou hele liggaam ook verlig; maar as dit verkeerd is, is jou liggaam ook donker.” (:34).
Hoe kyk u na die lewe? Of anders gestel – wat is u lewens- en wêreldbeskouing? Die regte antwoord is natuurlik dat u ‘n Christelike lewensbeskouing het, maar hoe sou ons hierdie antwoord meet? Dit is mos maklik om te sê dat ek ‘n Christelike lewensbeskouing het. Die toets is egter om te bepaal of my lewenswandel diensooreenkomstig of die teendeel getuig.
1899: LAASTE SITTING VAN VRYSTAATSE VOLKSRAAD
KULTUURDAGBOEK 21 SEPTEMBER
Lees volledig by Kultuurdagboek
Reeds na die mislukte Bloemfontein-konferensie tussen pres Kruger en lord Milner in Junie 1899 was daar net een woord op almal se lippe: OORLOG!
Toe die Volksraadslede dus op 21 September die Raadsaal in Pres. Brandstraat binnestap, was daar nie een wat nie die erns van die oomblik besef het nie. Vir almal was dit duidelik dat slegs 'n wonderwerk die oorlog sou kan afweer.
VORSTER BEDANK
KULTUURDAGBOEK 20 SEPTEMBER
Lees volledig by Kultuurdagboek
1978: John Vorster kondig sy bedanking as premier en leier van die Nasionale Party aan en word opgevolg deur PW Botha.
SLUIPMOORD OP DR VERWOERD (5)
Beaumont Schoeman – geskryf in 1975
Lees reeks by SLUIPMOORD OP DR VERWOERD
Die kommunis
Demitrios Tsafendas is op 14 Januarie 1918 in Lourenco Marques gebore. Toe hy op agt en veertigjarige ouderdom Suid-Afrika se sesde Premier in die Volksraad in Kaapstad vermoor het, was hy ’n frisgeboude man van sowat ses voet, breed geskouer, so sterk soos ’n bees, met groot, dik hande.
Tsafendas het in sy lewe onder baie name deur die wêreld gegaan. Die voorname wat hy by verskillende geleenthede gebruik het, was Demetrio, Dimitrio, Dimitro, Demetrios, Demetrius en James. Ook sy van het telkens veranderings ondergaan: Tsafendakis, Tsafandakis, Tsafantaki, Tsafendos, Tsafendis, Tsafantakis en Williams. Onder sommige mense het hy ook bekend gestaan as Mimis en Miemie.
KULTUUR- DAGBOEK 19 SEPTEMBER
KULTUURDAGBOEK 19 SEPTEMBER
Lees volledig by Kultuurdagboek
1. 1786: Graaff-Reinet in die Kaapkolonie word op hierdie dag deur die VOC gestig. Dit is vernoem na goewerneur Cornelis Jacob van de Graaf en sy vrou, Cornelia Reynet.
2. 1950: JGN Strauss volg op hierdie dag die ontslape genl Jan Smuts op as leier van die Verenigde Party (VP).
SA BIBLIOTEEK EN-MUSEUM OPEN
KULTUURDAGBOEK 18 SEPTEMBER
Lees volledig by Kultuurdagboek
Die Suid-Afrikaanse biblioteek en die Suid-Afrikaanse museum word op hierdie dag in 1860 in Kaapstad geopen.
OM DIE BYBEL REG TE VERSTAAN
Ds. Andre van den Berg
Mense verwar maklik dwaalleraars se vermoë om Bybeltekste aan te haal met ʼn uitsonderlike kennis die Bybel. Dit word in Engels Bible punching genoem en deur dwaalleraars gebruik om geloofwaardigheid aan hul valse leer te gee. Die enigste teenvoeter hiervoor is ʼn deeglike kennis van die Bybel omdat dit die waaragtige woord van ʼn oneindige God is waarmee Hy sy wil aan die mens bekend maak en uitverkorenes mee red.
God leer gelowiges deur sy Woord om sy Woord reg te verstaan. Daarvoor is daar agt beginsels:
MW PRETORIUS, STAATS- PRESIDENT ZAR 1860
Lees volledig by Kultuurdagboek
Marthinus Wessel Pretorius is op Pretorius kloof, distrik Graaf-Reinet, as die oudste seun van A.W.J. (Andries) Pretorius op hierdie dag in 1819 gebore. As Voortrekker vergesel hy sy vader na Natal en neem hy ook aan die Slag by Bloedrivier deel. In 1848 vestig hy hom in die Magaliesberg, en in 1853 volg hy sy vader op as kommandant-generaal vir Potchefstroom en Rustenburg. Hoewel hy nie oor die leierseienskappe van sy vader beskik nie, speel hy ‘n belangrike rol in die vroeë geskiedenis van Transvaal.
Deur sy toedoen is ‘n grondwet in 1856 opgestel, maar na vele onenigheid is hy eers in 1860 as Staatspresident van die ZAR beëdig
SLUIPMOORD OP DR VERWOERD (4)
Beaumont Schoeman – geskryf in 1975
Lees reeks by SLUIPMOORD OP DR VERWOERD
Die ondersoek
Die eerste aanslag op dr. Verwoerd se lewe op 9 April 1960 in die Milnerpark-arena in Johannesburg was deur ’n man wat later as geestelik versteurd aangedui is. Die man wat dr. Verwoerd ses jaar en vyf maande later in die Volksraad vermoor het, is ook as ’n geestelik versteurde gesertifiseer.
David Beresford Pratt het kort voor sy daad op 9 April 1960 intieme verbintenisse met die verlinkse politiek in Brittanje gehad. Daar is berig dat hy enkele maande voordat hy dr. Verwoerd in Johannesburg geskiet het, geld vir die Liberale Party in Engeland ingesamel het.