GEDAGTES VIR ELKE DAG
Of lees almal by Gedagtes vir elke dag
God beskik oor elke duimbreedte van ons bestaan – ook in al ons lewensverbande naamlik familie, volke en nasies. En in die uitvoering van sy Raadsplan gaan Hy nie misterieus te werk buite om hierdie lewensverbande nie, maar juis in en deur die indelings daarvan waarmee ons bekend is. Hiervan is Abraham se hele nageslag 'n voorbeeld. As trotse Afrikaners en patriotiese volk behoort ons hiervan kennis te dra.
1909: SA-WET ONDERTEKEN
KULTUURDAGBOEK 11 MEI
Lees volledig by Kultuurdagboek
Die konsep-Suid-Afrika-Wet is op hierdie datum deur die onderskeie afgevaardigdes geteken, maar die debat oor die inhoud van die wet het voor en na hierdie dag ernstige afmetings aangeneem. Die Transvaalse en die Vrystaatse parlement het dit onderskeidelik eenparig bekragtig. In Kaapland is dit met twee teenstemme goedgekeur. Natal het eers 'n referendum daaroor gehou. Van die 58% kiesers wat wel gestem het, het 66% daarvoor en 33% daarteen gestem.
Kleurlinge en swartes het byeenkomste teen die wet gereël en onder WP Schreiner tevergeefs in Londen beswaar gemaak. Koning Edward VII het dit op 20 September 1909 onderteken. Die kleurbeklemtoning van die wet was die rede vir die onaanneemlikheid in bepaalde kringe. Maar ekonomiese, blanke, spoorweg- en eenheidsake het swaarder geweeg, sodat unifikasie, hoewel met federale eienskappe, van die vierledige Suid-Afrika deurgevoer is. Baie Afrikanerleiers wou deur hierdie staatkundige eenheid veral die Afrikanervolk landwyd saamsnoer ten einde sy slaankrag te verhoog.
KULTUUR- DAGBOEK 11 MEI
Lees volledig by Kultuurdagboek
1973: Die komitee van die FAK vir teater-, rolprent- en uitsaaikunste word gestig. Die Hoofbestuur van die FAK het op hierdie dag, ná aanbevelings van 'n ondersoekkomitee, besluit dat 'n onderkomitee van die Hoofbestuur vir Teater-, Televisie- en Rolprentsake ingestel word, en dat die komitee uit vyf benoemde lede bestaan. Die eerste komiteevoorsitter was prof G Cronjé. Die komitee, waarvan die naam op 4 Julie 1977 in Teater-, Rolprent- en Uitsaaikunstekomitee verander is, se opdrag was om die Hoofbestuur van raad te bedien oor die bevordering van Afrikaanse teater-, rolprent-, televisie- en verwante aangeleenthede; die beroepsmoontlikhede en opleiding van die Afrikaner in die teater-, rolprent- en televisiebedryf; en die aanmoediging van Afrikaanse skeppende en uitvoerende kunstenaars in dié bedryf.
1909: Suid-Afrika-Wet word onderteken. Lees hieroor in hoofartikel.
HEMELVAART IS 'N CHRISTELIKE DAG
IS JY GEREED VIR HOM?
Ds Andrè van den Berg
“En nadat Hy dit gesê het, is Hy opgeneem terwyl hulle dit sien; en ʼn wolk het Hom voor hulle oë weggeneem” (Hand.1:9).
Ek wonder hoeveel volksgenote vandag Jesus se hemelvaart herdenk? Ek wil waag om te sê dat die oorgrote meerderheid onverskillig teenoor hierdie dag staan. Toe Suid-Afrika ʼn Christelike grondwet gehad het, was dit ʼn godsdienstige vakansiedag. Ná die magsoorname in 1994 het booswigte dit afgeskaf. Ek is dankbaar vir mense wat nog waarde daaraan heg.
Ons kan die belangrikheid van Goeie Vrydag en Paassondag nooit genoeg beklemtoon nie. Jesus se aardse bediening het egter nie hier opgehou nie. Ná sy opstanding het Jesus vir 40 dae sy dissipels oor God se koninkryk onderrig en daarna na die hemel opgevaar.
VANDAG IS HEMELVAART...
...WAT SOOS 'N SONDAG DEURGEBRING MOET WORD
Dr Johan Celliers
Vandag is dit weer Hemelvaart en herdenk ons Christus se opvaar na die hemel ná sy kruisiging en opstanding. Vir ons beteken Hemelvaart die terugkeer van Jesus na Vader in die hemel. Lees gerus die Lukas-evangelie asook Handelinge waar die gebeure vertel word hoe Jesus ná die Opstanding verskeie kere aan sy apostels en volgelinge verskyn het, en ná veertig dae na die hemel opvaar terwyl sy volgelinge toekyk hoe Hy in die wolke onsigbaar word.
Dat Hemelvaart vir ons as Christene soos 'n Sondag deurgebring moet word, is ongelukkig iets waaroor nie genoeg gepraat word nie. Ons ouer lesers sal onthou dat ons wel vroeër jare hierdie dag as 'n Christelike dag deurgebring het. Dit is tyd dat ons weer ons besighede sluit en aan ons Vader die dank en eer vir hierdie groot gebeure bring.
1961: VERKIESING VAN EERSTE STAATS- PRESIDENT: CR SWART
KULTUURDAGBOEK 10 MEI
Lees volledig by Kultuurdagboek
Op hierdie dag in 1961 is Charles Roberts Swart, (gebore op 5 Desember 1894) as eerste Staatspresident van die Republiek van Suid-Afrika verkies. Sy openbare lewe het in 1919 begin toe hy organiserende sekretaris van die Nasionale Party in die Oranje-Vrystaat geword het. In 1923 het hy Volksraadslid geword, in 1948 Minister en in 1960 Goewerneur-generaal. Van 31 Mei 1961 af was hy amptelik staatspresident.
In 1968 het hy afgetree en in 1972 is die Dekorasie vir Voortreflike Diens aan hom toegeken. Die amp van Staatspresident het in 1961 verskil van dié van die Boererepubliek waar mense soos Paul Kruger en MT Steyn regerings- sowel as staatshoofde was. Hy word vir sewe jaar tydens 'n gesamentlike sitting van die Senaat en Volksraad met 'n meerderheid van stemme in die amp verkies en is normaalweg nie herkiesbaar nie.
WAAROM VIER ONS MORE HEMELVAART?
HEMELVAART
Ascensionis Domini (Latyn vir Hemelvaart)
Hand.1:11: “Hierdie Jesus wat van julle opgeneem is in die hemel, sal net so kom soos julle Hom na die hemel sien wegvaar ..."
Op Hemelvaartdag herdenk Christene dat Christus ná die kruisiging en opstanding na die hemel opgevaar het en woon talle van hulle deesdae weer 'n herdenkingsdiens by.
Hemelvaart beteken in die Christendom die terugkeer van Jesus van Nasaret na sy Vader in die hemel. Die Lukas-evangelie en Handelinge van die Apostels vertel die verhaal van hoe Jesus ná die Opstanding verskeie kere aan sy apostels en volgelinge verskyn het. Ná veertig dae styg Hy na die hemel op en word die sig daarvan dan deur 'n wolk belemmer terwyl sy volgelinge toekyk.
WAT IS DIE BETEKENIS VAN HEMELVAART?
Gedurende ons herdenking van hemelvaart fokus ons gewoonlik op die feit van die nut van hemelvaart of ons vestig die aandag op die opdrag net voor die hemelvaart, naamlik om dissipels te maak, maar dink ons ooit na oor die getuienis van hemelvaart? Dit is of ons soms in die Twaalf Artikels vassteek by die opvaar na die hemel, en dan vergeet ons van die "sit aan die regterhand van God..."
Die hemelvaart getuig ook van Christus se koningskap. Die Here Jesus sê net voor Hy opgeneem is: Aan My is gegee alle mag in die hemel en op aarde (Mt 28:18), en beklee met hierdie mag het Hy aan die regterhand van God gaan sit (Efés 1:20). Dit is die strategiese posisie vanwaar Hy alles regeer. Onder sy hoofskap word alles in die hemel en op aarde verenig.
AFRIKAANS IS EIESOORTIG (3)
Lees reeks by AFRIKAANS IS EIESOORTIG
Johan Dorfling
Sommige taalgeleerdes is geneig om te beweer dat 'n bepaalde woord nie uit Engels ontleen is nie. Dit is dan sogenaamd 'n oorspronklike Latynse of Franse woord wat ook in die Engelse taal opgeneem is. Ongelukkig is dit 'n skewe waarheid, want die mense wat die bepaalde woord begin gebruik, het dikwels geen kennis van Latyn of Frans nie. Vir hulle was dit deur en deur 'n Engelse woord. Waarom word minder woorde deesdae uit Nederlands of Duits ontleen? Omdat dit nie in Engels opgeneem is nie. "Grand Prix" kom vir ons uit Engels. Die Duitsers en Nederlanders en Vlaminge gebruik die benaming "Groot Prys" in hulle eie taal en dit is ook aanvaarbaar in Afrikaans omdat dit die presisie betekenis is. Waarom moet ons 'n woord uit Engels (of dan Frans) oorneem as dit nie 'n Afrikaanse inslag het nie? Waarom nie uit Nederlands of Duits oorneem nie?
SPORE VAN GEREGTIGHEID
IN DIE SPORE VAN GEREGTIGHEID DEUR SY LEIDING
Hannes Ollewagen
Psalm 23:1-6
“Hy verkwik my siel; Hy lei my in die spore van geregtigheid, om sy Naam ontwil.” (:3).
Wat sou dit beteken om in die spore van geregtigheid te wandel? Ons kan met reg sê dat diegene wat in die spore van geregtigheid wandel mense is wat met God wandel. Dit is mense wat God se leiding in volle geloofsvertroue volg.
Dit is belangrik dat ons sal verstaan dat om God te dien nie van jou vereis dat jy een of ander hooggeleerde in teologie of iets dergeliks moet wees nie. Inteendeel, daar is in ons tyd soveel mense wat só hoog geleerd raak dat hulle dink dat hulle God kan voorskryf. En daarom matig hulle hulself die reg aan om die evangelie van Christus te verdraai om by hul eie leringe in te pas en word selfs die heilige Woord van God, teen sy bevel in, willens en wetens oor-en-oor vertaal om by die sogenaamde “veranderde tye” in te pas. Hoe lasterlik om te sinspeel dat God oudmodies geword het en tog moet “bykom”!
KULTUUR- DAGBOEK 9 MEI
1883: SJP KRUGER AS STAATSPRESIDENT BEËDIG
Lees volledig by Kultuurdagboek
Stephanus Johannes Paulus Kruger is vir die eerste keer in 1883 tot Staatspresident van die ZAR verkies – met 3 431 stemme teenoor PJ Joubert se 1 171. In Pretoria is Kruger toe op hierdie dag in 1883 beëdig. Voor die Raadsaal is 'n verhoog opgerig wat met die Vierkleur en vlae van Nederland, Engeland en die VSA versier is. Oor Kerkstraat is 'n ereboog gespan wat gelui het: "Lank leef die President!"
1828: DR ANDREW MURRAY DIE NASIONALIS
KULTUURDAGBOEK 9 MEI
Lees volledig by Kultuurdagboek
Hy was een van die mees dinamiese en invloedrykste manne wat die Kerk nog opgelewer het. Hy word gebore op 9 Mei 1828 en as tienjarige na Aberdeen, Skotland, gestuur vir skool- en universiteitsopleiding. Hier behaal hy die MA-graad.
In 1845 gaan hy en sy broer John na die Universiteit van Utrecht met die oog op die teologiese studie vir toelating tot die bediening. Hy was innig gelowig en sterk Puriteins georiënteer. Dus het die liberale rigting van die Teologie in Holland hom baie geskok. Met die stryd teen die liberalisme gedurende die Sinode in 1862 was hy moderator en het in die brandpunt van die bestryding daarvan gestaan.
AFRIKAANS IS EIESOORTIG (2)
Lees reeks by AFRIKAANS IS EIESOORTIG
Johan Dorfling
Geen taal kan in 'n kits gebore word nie, maar kan in 'n kort tydjie afgebreek word. Waar 'n taal afgebreek word, verdwyn ook die volksuitdrukkings, kultuur, die geskiedenis raak verwaarloos en volksbewustheid verflou. Vyande van Afrikaans is tans juis besig met afbrekende politiek deur voor te gee dat hulle Afrikaans probeer bevorder terwyl hulle met listige strategie die teenoorgestelde probeer bereik. Die betekenis van gevestigde woorde word verdraai en met sogenaamde nuwe betekenisse vervang. Dit word so ongemerk as moontlik gedoen. Leerling is foutiewelik deur die Department van Nasionale Opvoeding met leerder vervang sonder dat die geleerdes besef dat dit aftakeling van Afrikaans is.
1945: EINDE VAN 2e WÊRELDOORLOG
Lees volledig by Kultuurdagboek
KULTUURDAGBOEK 8 MEI
Op 7 Mei 1945 is 'n dokument deur lt.genl Bedell Smith en genl AG Jodl onderteken waarvolgens Duitsland onvoorwaardelik oorgegee het. Alle vyandelikhede sou om middernag op 8 Mei 1945 gestaak word. Hierdie ooreenkoms is op 9 Mei 1945 in Berlyn deur die Duitse Opperbevel bekragtig. Dit het die einde van die Tweede Wêreldoorlog in Europa beteken. Dit het Suid-Afrika ook direk geraak want op 6 September 1939 het die Suid-Afrikaanse Parlement met 80 teen 67 stemme besluit om aan die Geallieerde kant teen die Spilmoondhede oorlog te verklaar. Suid-Afrika se toetrede tot die oorlog het 'n hewige politieke stryd laat losbars waarin organisasies soos die Ossewa-Brandwag en die meer ekstremistiese Stormjaers 'n belangrike rol gespeel het.
Die oorlog het die volk dus in twee kampe gejaag, maar daar was ook 'n positiewe kant, want die oorlog het ekonomiese voorspoed aan Suid-Afrika besorg deurdat die goudprys gestyg, uitvoer toegeneem en 'n geweldige industriële ontwikkeling plaasgevind het. Daardeur het die lewenstandaard veral van die arm-blanke aansienlik gestyg.
KULTUUR- DAGBOEK 8 MEI
Lees volledig by Kultuurdagboek
1. Die aanbeveling van 'n gesamentlike komitee van albei huise dat Afrikaans naas Engels met ingang 1926 as amptelike taal erken word, is deur die Volksraad en Senaat afsonderlik eenparig aanvaar. Aangesien die bepaling van artikel 127 betreffende die amptelike tale kragtens artikel 152 van die Suid-Afrika-Wet verskans is, kon die geldigheid van so 'n stap slegs deur 'n tweederde-meerderheid op 'n gesamentlike sitting van albei rade bokant alle moontlike twyfel verhef word.
AFRIKAANS IS EIESOORTIG (1)
Lees reeks by AFRIKAANS IS EIESOORTIG
Johan Dorfling
Daar bestaan ‘n neiging om veral Romaanse terme in Afrikaans op te neem. Dit verryk kastig ons taal, maar eintlik het dit ‘n afbrekende gevolg. Byvoorbeeld, die woord kwotasie (prysvasstelling, prysbepaling, raming, opgawe, notering) is tot slegs 'n klompie jare gelede deur die Taaldiensburo as ongewens en onaanvaarbaar beskou. Vandat kwotasie toegelaat is, het die ander vyf woorde in onbruik geraak. Is dit taalverryking?
Intussen word Afrikaans se aard verder vernietig deur woorde soos “steak”, “okei” en tjips en boks in daardie sin.
OORBEVOLKING IS ONREGSKEPPING
Ds. A.E van den Berg
Inleiding
ʼn Kraan wat nie toegedraai word nie, oorstroom spoedig ʼn huis. Om dit nie toe te draai nie maar die water eerder met handdoeke te probeer opdroog, is dwaas. Dit gebeur al vir baie jare in Suid-Afrika waar die verbysterende toename in swart geboortes asook die kommerwekkende instroming van vreemdelinge uit die sub-Sahara streek onreg laat floreer. Mense wat aanhou voortplant, meesal buite die huwelik, ontvang maatskaplike toelaes uit die staatskas. Hierdie gesubsidieerde hoerery is vet op die vuur!
1. Internasionale kommer
Die Verenigde Nasies het onlangs weer hul kommer oor die toenemende bevolkingsaanwas in die sub-Sahara streek uitgespreek. Oorbevolking en die agteruitgang van natuurlike hulpbronne is twee van die grootste krisisse wat die vasteland in die gesig staar.
KULTUUR- DAGBOEK 7 MEI
Lees volledig by Kultuurdagboek
1880: TWEETORINGKERK, BLOEMFONTEIN, INGEWY
Toe ds Andrew Murray ongeveer 'n jaar na die proklamering van die Oranjerivier-Soewereiniteit, nl in 1849, tot predikant van Bloemfontein georden is, moes die ou skoolgeboutjie en later eerste raadsaal van die Vrystaatste Republiek ook as kerksaal dien. Drie jaar later is die eerste gebou ingewy wat die gemeente in sy eenvoud en nederigheid 'n kwarteeu sou dien. Teen die sewentigerjare kon die kerkgebou nie langer die groeiende gemeente van die Vrystaatse hoofstad huisves nie en is dit in 1878 gesloop om vir 'n sierlike nuwe kerkgebou plek te maak.
1900: LAASTE SITTING VAN VOLKSRAAD VAN DIE ZAR
KULTUURDAGBOEK 7 MEI
Lees volledig by Kultuurdagboek
Terwyl die Britse magte onder lord Roberts besig was om deur die Vrystaat noordwaarts na Transvaal op te ruk, het die Eerste Volksraad van die ZAR vir die laaste keer op 7 Mei 1900 in Pretoria vergader. Op die sitplekke van die lede wat sedert die aanvang van die Tweede Vryheidsoorlog sowat sewe maande van tevore oorlede is, is kranse geplaas. Genl Piet Cronjé, LUR, wat in daardie stadium in krygsgevangeneskap was, se sitplek was met die vlae van die twee Boererepublieke gedrapeer. 'n Aantal lede, onder wie enkele gewondes, het van die slagveld af teruggekeer om die sitting by te woon.
Ander was om oorlogsredes afwesig. Genls Louis Botha en Koos de la Rey was bv besig om Roberts se oormag in hulle aantog na Transvaal te beveg. Anders as met die vorige Volksraadsittings wou dit voorkom asof die swart drag van die Volksraadslede by hierdie sitting uitdrukking gegee het aan die gevoel van 'n volk in rou.
VOLKSREGERING (8)
Lees reeks by VOLKSREGERING
Natuurlik – Doelmatig
Beskrywing van die enigste regverdige politieke bedeling
vir enige volk, hetsy klein in getalle of groot
Dirk Denker
APARTHEID ̶ TOTIUS VERVOLG
In natuurlike opsig was daar nog wel ligpunte. En nou gaan ek aanhaal die kostelike woorde wat my ontslape vriend, dr H C M Fourie, 'n man wat die naturel deur-en-deur geken het, in sy opstel oor "Ons houding teenoor die Naturel" skrywe. Hy gaan uit van die Skrifgedagte wat alreeds ontwikkel is, naamlik dat God geen eenvormigheid nie maar veelvuldigheid van nasies gewil het.
Dan sê hy: "Dikwels het manne oor hulle geheers en aan hulle wette voorgeskrywe wat die grootste deel van die naturelle nie verstaan nie. Jammer vir die naturelle en jammer vir S A. Die naturelle verskil nou eenmaal van al die ander nasies.
1889: PRES KRUGER LÊ HOEKSTEEN VAN STAATSGEBOU OP KERKPLEIN
KULTUURDAGBOEK 6 MEI
Lees volledig by Kultuurdagboek
Die Volksraadsitting in 1889 het die oggend van 6 Mei in die Presidentsteater 'n aanvang geneem. 'n Belangrike gebeurtenis uit die oogpunt van die ontwikkeling van die argitektuur van staats- en sakegeboue aan die Pretoriase Kerkplein, wat om 4 nm op 6 Mei 1889 op die terrein van die voormalige Eerste Ou Goewermentsgebou plaasgevind het, was die hoeksteenlegging van die indrukwekkende "Staatsgebouw" van die ZAR.
Na die Staatspresident se aankondiging dat hy die hoeksteen gelê het, het hy in 'n toespraak beklemtoon dat die pas afgelope hoeksteenlegging 'n gebeurtenis is wat almal met vreugde en dankbaarheid behoort te vervul aangesien dit 'n bewys is van die welvaart van die Republiek. Die eerste helfte van die tagtigerjare wat gevolg het op die Britse Tussenregering, die Transvaalse Vryheidsoorlog en die herstel van die ZAR en die ontdekking en ontginning van goud op die Witwatersrand was kommervol en armoedsjare vir die Republiek. Daarom kon die Staatspresident met reg aan sy gehoor rondom die hoeksteen vra: