Gedagtes vir elke dag
Of lees almal by Gedagtes vir elke dag
As die HERE behae het in die weë van 'n man, dan laat Hy selfs sy vyande met hom vrede hou – Spreuke 16. Hierdie woorde geld ook vir 'n hele volk; en as ons volk nie vrede met ons vyande het nie soos dit vandag die geval is, dan het die HERE mos nie behae in die weë van die Afrikanervolk nie!
1952: HENDRIK HANEKOM, TONEELSPELER
KULTUURDAGBOEK 14 JANUARIE
Lees volledig by Kultuurdagboek
Hendrik Andries Hanekom, en sy eggenote van Mathilde, is allerweë beskou as van die belangrikste baanbrekers op die gebied van die Afrikaanse beroepstoneel. Hy is op 17 Junie 1896 op Beaufort-Wes gebore en op hierdie dag in Januarie 1952 oorlede. Hy was een van die eerste Afrikaners wat 'n heeltydse toneelspeler geword het.
In 1924 het Hendrik sy werk as stadsklerk op Lydenburg laat vaar en het hy en Mathilde 'n toneelgroep gestig. Hulle eerste opvoering het op 16 September 1925 plaasgevind: 'Oom Gawerjal se dogters en die stemregkoors.' Daarna het hulle die lang pad aangedurf en meer as 25 jaar lank alle uithoeke van ons land besoek met toneelstukke soos Oorskotjie, Die Uur van vergelding, Die Silwerkoning. Onskuldig veroordeel, Oom Paul, Generaal De Wet, Hans die Skopper, Ds Snuffelaar, en Die Stille Haard.
NET SOOS IN DIE DAE VAN NOAG
Ds A.E.vd Berg
“En net soos die dae van Noag was, so sal ook die koms van die Seun van die mens wees” (Mt.24:37).
Mt.24 is deel van Jesus se Profetiese Rede wat oor iets baie ver in die toekoms gelê het. Die boodskap was duidelik: Die aarde sal, soos in die dae van Noag, weer vergaan, maar daarna nie weer herstel word nie. Dit begin met die wederkoms van Christus, iets waaraan baie mense nie glo nie. Hulle glo dat die aarde maar net sal aangaan soos altyd. Dis die ongeloof waarvan Jesus in die Skriflesing praat.
Met die Gelykenis van die Tien Maagde, waarsku Jesus dat min mense vir sy tweede koms na die aarde gereed sal wees. Die lewe sal tot op ʼn vooraf bepaalde dag normaal verloop. Mense sal koop en verkoop, plant en oes, trou en kinders grootmaak totdat die Groot Verdrukking aanbreek.
1653: EERSTE KORING IN SA GEDORS
KULTUURDAGBOEK 13 JANUARIE
Lees volledig by Kultuurdagboek
Jan van Riebeeck teken in sy dagregister aan: "Op dato hebben onsen afgesneden ende hier aen de Caep aldereerstgewassen taru beginen te dorssen, sijnde redelijk vet ende groff van corl, ende nae alle apparentien hiernae ('t land wat gemest sijnde) beter te succederen. 't Is jammer dat de Z. Oostewinden hier soo hard vallen, souden anders alle soorte van graen ende vruchten hier genoech cunnen aengeplanten worde..."
Hier vind ons die belofte van 'n ryke landboutradisie wat vir Suid-Afrika sou volg. Die Afrikaner sou 'n volk van boere word en in sy ekonomie het koring veral later 'n groot rol gespeel. Die bewerking van die grond het die bewoners van die land aan hierdie aarde verbind. Jan van Riebeeck het met sy proefnemings die vrugbaarheid en bewoonbaarheid van ons land bewys en hiermee die grondslag vir die ekonomiese selfstandigwording van die Afrikaner gelê.
1942: REPUBLIEK VIR SA DEUR DF MALAN VOORGESTEL
KULTUURDAGBOEK 13 JANUARIE
Lees volledig by Kultuurdagboek
Suid-Afrika se deelname aan die Tweede Wêreldoorlog, waarteen die Herenigde Nasionale Party of volksparty onder leiding van dr DF Malan gekant was, het die republikeinse ideaal van die Afrikaner opnuut aangewakker.
Op hierdie datum dien dr Malan 'n mosie by die Volksraad in wat onder meer gelui het dat, met die oog op die ernstige krisis waarin Suid-Afrika weens sy deelname aan die oorlog betrokke geraak het, die Raad verklaar "dat ons hoogste volksbelange alleen gedien kan word deur die omskepping van Suid-Afrika in 'n republiek, afgeskei van die Britse Kroon en Ryk en vry en onafhanklik van enige buitelandse mag".
Die Republiek moet geskoei wees op die tradisies en beginsels van die twee gewese Suid-Afrikaanse republieke. Dit moet Christelik-nasionaal wees en moet die gelyke taal- en kultuurregte van albei seksies van die blanke bevolking in ag neem.
Die mosie is met die meerderheidstem van die Verenigde Party in die Raad verwerp.
WAT VAN RAS? (2)
Dr Willem Jordaan
Rasseverskille en die gevolge daarvan
Die eerste persoon wat gepoog het om rasseverskille te kwantifiseer was sir Francis Galton in Heredetory Genius (1869). Volgens hom was die Grieke van die klassieke tydperk die intelligentste ras wat daar ooit was. Ook hy het nie veel gedink van Swartes se intelligensie nie.
Sedert 1905 is verskeie toetse ontwerp om die intelligensie van rasegroepe te bepaal. Dit het almal een en dieselfde resultaat opgelewer.
Mongoloïede 105
Europeërs 97
Noord-Afrika Swartes 84
Sub-Sahara Swartes 70
Australië Aboriginies 62
Suid-Asiërs 84
1865: JAN F.E. CELLIERS
KULTUURDAGBOEK 12 JANUARIE
Lees volledig by Kultuurdagboek
Johannes Francois Elias Celliers was 'n bekende Afrikaanse skrywer, digter en dramaturg. Hy is op hierdie dag in 1865 gebore.
Hy lê sy Landmetereksamen in Nederland af maar word later 'n amptenaar in die onderwysdepartement van die ZAR en in 1894 staatsbibliotekaris in Pretoria.
Met die uitbreek van die Tweede Vryheidsoorlog sluit hy hom by die kommando's aan, en in 1902 vertrek hy na Europa waar hy sy beroemde gedig Die Vlakte skryf.
GEHOORSAAM AAN GODLOSE OWERHEID?
Johannes Uys
Dr Danie Theron het in ‘n artikel die tradisionele standpunt gehandhaaf wat teoloë en Afrikaners oor jare voorhou oor die betekenis van Romeine 13.
Ek wil egter ‘n paar klippe in die spreekwoordelike bos gooi oor dié belangrike saak. Miskien kan mens dan opnuut ‘n nuwe benadering oorweeg, eerder as die tradisionele.
Ons sien in Suid-Afrika, en ook in baie ander lande hoe outoritêr regerings hand oor hand toeneem. Dit groei inderwaarheid uit ons midde!
Waarom is dit so? Ek is van oordeel dat dit juis vanweë die waninterpretasie van Romeine 13 is.
Onderdanigheid het in die praktyk swyg beteken. ‘n Godlose owerheid en Gods-miskende grondwet het die Afrikaner tot stommiteit geslaan. In dié proses het die owerheid al hoe meer vyandiger geword. Wat die Afrikaner nie besef nie, is dat hy as vyand gereken word van die bestel.
1875: DR CR LOUW: STIGTERLID SANTAM EN SANLAM
KULTUURDAGBOEK 11 JANUARIE
Lees volledig by Kultuurdagboek
Charles Robert Louw is op hierdie dag op Murraysburg gebore as die jongste van sewe seuns van wyle ds AA Louw van Noorder-Paarl. Sy moeder was 'n nooi Murray, suster van dokter Andrew Murray.
Na voltooiing van sy studie aan die Paarlse Gimnasium en op Stellenbosch, is hy na Transvaal waar hy sy klerkskap as ingeskrewe prokureursklerk in Pretoria voltooi het. Nadat hy hom op Ermelo gevestig het verhuis hy in 1916 met sy gesin na Kaapstad. Hier het CR Louw hom vir die uitbou van verskeie Afrikaanse sake-ondernemings beywer.
DIE VERAGTING VIR EIE RAS...
...ETNOMASOCHISME
Ds. A.E van den Berg
Inleiding
Etnomasochisme is ʼn betreklik nuwe begrip wat in die 20ste eeu ideologiese vorm verkry het toe sekere vrysinnige blankes hul eie ras begin verag en nie-blanke rasse begin ophemel het. Dit wat as ʼn klein stroompie op die politieke akker begin het, is tans ʼn sterk stroom wat blankes toenemend met skuldgevoelens besoedel. Omstrede kerklui, akademici en opvoedkundiges verdrink in die proses om vir swartes ʼn anker te wees.
Etnomasochisme is egter nie tot Suid-Afrika beperk nie maar neem ook ernstig in die VSA toe. Sekere blanke komediante maak gereeld haatlike grappe oor rasgenote en musikante skryf haatlirieke teen hulle. Dis alles aan ʼn vrees vir moontlike swart vergelding te wyte. Hulle wil die beeld skep dat hulle baie anders as die gemiddelde blanke is en pleeg in der waarheid selfbeeldmoord.
WAT VAN RAS? (1)
Dr Willem Jordaan
There is a kingdom which does not yet exist, but can be realized through our actions
Kant
In die twintigste eeu is daarin geslaag om ras as onderwerp feitlik verbode te verklaar. Dit was te wyte aan die Joodse invloed en Blanke Joodse proseliete.
Vandag in die een en twintigste eeu kan oor pornografie en aborsie gepraat word, maar nie oor ras nie. Liberaliste glo en verkondig dat ras nie bestaan nie, of dan dat die verskille kunsmatig is en in elk geval betekenisloos is en slegs deur rassiste opgedis word om rassehaat aan te wakker.
Wel, hierdie siening van die liberalis is ver van die waarheid verwyder. Word dit egter gehandhaaf sal die Blanke nie in staat wees om homself te handhaaf nie.
1806: 2e OORGAWE VAN KAAP AAN ENGELAND
KULTUURDAGBOEK 10 JANUARIE
Lees volledig by Kultuurdagboek
Ná die nederlaag van genl JW Janssens by Blouberg op 8 Januarie 1806, het die Britse troepemag onder genl D Baird ook Kaapstad binngetrek en is die voorwaardes van oorgawe op 10 Januarie 1806 op Papendorp (Woodstock) onderteken en op 19 Januarie 1806 bekragtig. Daarvolgens sou die Kaap vir die tweede keer in die hande van Brittanje oorgaan om nooit weer onder Nederland se gesag te staan nie.
1818: PROF D POSTMA
KULTUURDAGBOEK 10 JANUARIE
Lees volledig by Kultuurdagboek
Dirk Postma is op hierdie dag in Dokkum, Friesland, gebore uit die huwelik van Pieter Pieters Postma en Lolkje Arjens Boekhout. Die gesin het die Gereformeerde geloof van harte liefgehad en vreemd gestaan teen die opkomende liberalisme en modernisme ná die Franse Revolusie.
Hy kon weining skoolgaan en moes reeds op 15-jarige ouderdom as loodgieterskneg sy weduwee-moeder help onderhou.
In dieselfde jaar verskyn die geskrif Verdediging van de ware Gereformeerde leer... van ds Hendrik de Kock in Ulrum, wat lei tot die kerklike Afskeiding van 1834 en die stigting van die Christelike Gereformeerde Kerk van Nederland.
DIE JODE VAN ISRAEL
Dr Danie Theron
What need we fear who knows it, when no one can call our power to account?
Macbeth (Shakespeare)
Meeste Afrikaners verkeer onder die indruk dat die “Jode” wat in Israel woon, afstammelinge is van die Jode van die Bybelse tyd. Niks kan egter verder van die waarheid wees nie. Hoe dan so?
Die Jode van die Bybelse tyd was afstammelinge van een van die twaalf stamme, naamlik Juda. Hulle is Jode genoem. Paulus self was ‘n Jood en het diwels melding daarvan gemaak. Hy is ‘n Jood wat nadruk op sy nasionalitieit en afkoms gelê het, ‘n Israelse verwysing na die verbondsvolk en ‘n Hebreër, met verwysing na sy taal en tradisie. Sien bv Rom 12:1.
‘N GESONDE LEWENSWANDEL
Hannes Ollewagen
Spr. 19:1-29
“’n Mens se sotheid bederwe sy weg, maar sy hart is vertoorn op die HERE.” (:3).
Ons het seker al dikwels mense hoor praat van ‘n persoon wat ‘n gemors van sy/haar lewe gemaak het. Anders gestel sou ons sê dat die persoon sy lewe bederf het – hy het dit sleg gemaak.
Ons is ook bewus van die feit dat ons net een maal die gawe van lewe ontvang. En juis daarom is die meeste mense baie bang dat hulle nie die meeste van hierdie lewe sal maak nie. Dit bring ongelukkig mee dat sommige mense ‘n oordrewe ywer het om die lewe te geniet sodat hulle juis met hierdie ywer sonder diepere kennis hul lewensweg bederf. So ‘n ongesonde ywer om die lewe te geniet is gewoonlik maats met kortsigtigheid. Die fokus daarvan is net op dit wat in hierdie oomblik vir my genot sal bring terwyl dit die gevolge oor die langtermyn heeltemal buite rekening laat.
1871: EUGÉNE MARAIS
KULTUURDAGBOEK 9 JANUARIE
Lees volledig by Kultuurdagboek
Eugéne Nielen Marais beklee 'n unieke plek in die Afrikaanse literatuurgeskiedenis. Hy is op hierdie dag in 1871 gebore, en ons onthou hom veral as koerantredakteur waar hy reeds van 1890 af belangrike voorbereidingswerk vir die Tweede Taalbeweging doen.
Ná die dood van sy vrou vertoef hy 'n lang ruk in die buiteland en praktiseer dan in Pretoria as advokaat. In hierdie tyd skryf hy 'n paar gedigte waaronder Winternag, wat hom groot beroemdheid besorg het: baie jare is hy as voorloper van ons groot digkuns beskou.
1940: ADV STRIJDOM EN DIE REPUBLIKEINSE IDEAAL
KULTUURDAGBOEK 9 JANUARIE
Lees volledig by Kultuurdagboek
Die jaar 1940 is gekenmerk deur vergeefse pogings wat aangewend is om die Afrikanerdom polities te verenig. Te midde van hierdie onsekere krisistye het adv JG Strijdom, leier van die Nasionale Party in Transvaal, dit sterk beklemtoon dat Afrikanereenheid alleen op 'n duidelike en ondubbelsinnige republikeinse grondslag verkry kan word.
Hierdie wekroep van Strijdom is op 9 Januarie 1940 deur die spreekbuise van die Nasionale Party uitgedra. Adv Strijdom het naamlik op 8 Januarie op Morgenzon verklaar dat die republikeinse doelstelling van die Afrikaner nie ter wille van eenheid verwater mag word nie omdat dit dan tot nog groter verdeeldheid aanleiding sal gee. Die republikeinse strewe moes dus dien as dié saambindende faktor.
DIE AANHEF VAN “ONS” GRONDWET
Dr JJ Snyman
Mens hoor dikwels hoe mense en veral geleerdes, praat van “ons” grondwet. Ek wil in hierdie artikel bietjie stilstaan by die aanhef van hierdie veelbeprese grondwet waarna ons die vraag moet vra of dit daardie lofsange waardig is.
In die saak van J v Mhlungu het die Konstitusionele Hof gestel dat die aanhef van die grondwet nie net ‘n “throat clearing exercise” is nie, maar dat dit alles saambind, bekragtig en onderlê wat daarna in die teks volg. In die daaropvolgende teks is dan ook gestel dat dié grondwet verbind is tot sosiale transformasie.
Word gekyk na die bewoording van die aanhef is veral die volgende van belang:
- “We, the people...”
- “Recognise the injustices of the past.”
- “Honour those who have suffered for justice and freedom in our land.”
WEES GEESTELIK WEERBAAR IN 2019
Ds A.E van den Berg
Dis maklik om oor die geloof in God te praat as die son in ʼn mens se lewe skyn. Ongelukkig bestaan die lewe nie net uit mooi sonskyndae nie. Daar is ook onweersdaeen beproewings wat ʼn mens kan laat sukkel om oor geloof te praat. Beproewing is egter nie noodwendig sleg vir ʼn mens nie. God beproef ook sy kinders se geloof ten einde hul geestelik weerbaarte maak:
“En Hy sal sit: ’n smelter en reiniger van silwer, en Hy sal die seuns van Levi reinig en hulle louter soos goud en soos silwer, sodat hulle aan die HERE in geregtigheid ’n offer sal bring” (Mal.3:3).
Geestelike weerbaarheid laat gelowiges in die aangesig van die dood staande bly soos die Boerekrygers tydens die Slag Bloedrivier. As hulle nie geestelikweerbaar was nie, het ons nooit die Slag van Bloedrivier jaarliks herdenk nie.
Jare gelede was jongmans verplig om militêre opleiding te ondergaan. Dit was nodig om ons land teen volksvyandige magtete beskerm. Hierdie militêre opleiding was van wêreldgehalte en ons jongmans het ingeoefen geraak.
Die klem val op die woord inoefen. Inoefening is onontbeerlik vir sukses.
1918: STIGTING VAN DIE KWV
KULTUURDAGBOEK 8 JANUARIE
Lees volledig by Kultuurdagboek
Chroniese oorproduksie en die ongeorganiseerde stand van die wynboere bring mee dat, deur die ywer van CWH Köhler, die Ko-operatiewe Wijnbouers Vereniging van Zuid-Afrika Beperkt, geregisteer word. Hoofsaaklik as 'n stabilisasiefaktor en deur bedryfsleiding, het dit bygedra tot die vooruitgang en welvaart van die wynprodusente.
1806: SLAG BY BLOUBERG
KULTUURDAGBOEK 8 JANUARIE
Lees volledig by Kultuurdagboek
'n Sterk Britse troepemag onder genl D Baird het die swak garnisoen van genl JW Janssens by Blouberg beslissend verslaan. Dit was die begin van die vestiging van 'n Britse owerheid oor 'n Hollandssprekende bevolking. Die militêre botsing was tegelyk ook simbool van die kultuurstryd tussen Boer en Brit deur baie dekades hierna.
Deur middel van wegewing, die onderwys en kerklike optrede, deur ekonomiese en politieke belemmering en heulery met bedreigers van die Afrikaners en deur middel van verleidingspogings van Afrikaners self, is probeer om Britse oorheersing te bevestig.