Gedagtes vir elke dag
Of lees almal by Gedagtes vir elke dag
Grys hare is wel ‘n bewys van ouderdom, maar nie noodwendig van wysheid nie - soms daag die ouderdom alleen op!
DIE LAM EN DIE LEEU
Ds A.E. vd Berg
“Is U die een wat sou kom, of moet ons ʼn ander een verwag?(Mt.11:3).
Die Bybel vertel van talle merkwaardige profete waarvan Johannes die Doper, Jesus se wegbereider, die grootste was. Hy het destyds ʼn groot beroering in kerkgeledere veroorsaak omdat die stem van die profete na Maleagi vir vier eeue stil was. God het niks meer vir Israel te sê gehad nie. Toe Johannes dus hierdie profetiese stilte na 400 jaar verbreek, het mense nuuskierig kom luister. God het na al die tyd weer met Israel gepraat!
In Mt.11 sit Johannes in die tronk; verneder, ontnugter en met soveel twyfel, dat hy boodskappers na Jesus stuur: “Is U die een wat sou kom, of moet ons ʼn ander een verwag? Sy vertwyfeling was deel van die bitterheid wat toe alreeds aan Jesus se lydensbeker toegevoeg is; dat sy wegbereider aan Hom getwyfel het!
Johannes se vertwyfeling leer ons dat geloofshelde ook net mens is en stadiums van vertwyfeling en ontnugtering beleef. Elia, een van die grootste profete van die OT, het by geleentheid selfs onder ʼn besembos gaan lê en gewens om te sterf. Gelowiges weet dat ʼn mens uit genade en nie voortreflikheid gered word.
1914: GENL DE WET GEVANG
KULTUURDAGBOEK 1 DESEMBER
Lees volledig by Kultuurdagboek
"Ek het gedink aan die vloek van God wat op die volk gaan rus as hy hom skuldig maak aan landrowing. Nadat ek eers begin optree het, het ek vrede gehad. Ek het geen knaende gewete gehad nie. Al het ek nie daarin geslaag om die goddelose inval op die gebied van 'n volk wat ons geen kwaad gedoen het nie, te keer nie, dan het ek tog probeer."
Na liggaam en siel moeg en hulle perde uitgeput en dors, het genl CR de Wet en sy manskappe op 30 November 1914 op 'n watterryke plekkie tussen die sandduine afgekom – 'n ware paradys waar daar volop gras, water en koelte was.
Ten tye hiervan, met die wete dat die Rebellie weinig hoop op welslae het, was genl De Wet en sy klompie volgelinge op weg na Duitswes-Afrika, waar hulle met genl Jan Kemp in aanraking wou kom. Hoewel genl De Wet steeds nie die vrede vertrou het nie moes hulle noodgedwonge 'n dag lank daar uitrus. Met sonopkoms die volgende oggend weerklink die opdrag: "Ons moet begin trek!"
ROBEY LEIBBRANDT VERTEL SELF (4)
Outobiografie van Robey Leibbrandt:
GEEN GENADE
Lees reeks by Robey Leibbrandt vertel self
Indien lesers die ware weergawe oor die nasionalisme, geloof en waagmoed van Robey Leibbrandt wil weet, moet u hierdie reeks nie misloop nie. Daar het onlangs ‘n liberale weergawe verskyn waarvan die skrywer in ‘n TV-onderhoud op die vraag waarom hy oor Leibbrandt geskryf het, geantwoord het: “’n Mens kan nie net oor goeie mense skryf nie”. Die suggestie wat hy laat dat Leibbrandt ‘n ‘slegte mens’ is, kom ooreen met die liberale inhoud van sy boek.
3. My opleiding as bokser
Op Grey-kollege het ek my eerste les in die nobele kuns van selfverdediging ontvang. My breier was sersant Walker. Ek was toe dertien jaar oud en het 'n skamele 97 pond geweeg. Hoewel dit net die tweede maal was dat ek bokshandskoene aangetrek het, was ek heeltemal tuis met die kussing op my hande. In daardie jaar het ek aan die skoolkampioenskappe deelgeneem.
Ek het in een rondte met my teenstander klaargespeel en was in die finaal. Die ander finalis het egter geweier om teen my te boks en ek was bokskampioen van die Grey-kollegeskool.
1938: FAKKELLOOP BY MONUMENT
KULTUURDAGBOEK 30 NOVEMBER
Lees volledig by Kultuurdagboek
Die Sentrale Volksmonumentekomitee (SVK) was verantwoordelik vir die reëlings by die hoeksteenlegging van die Voortrekkermonument. Met die organisasies van die program en die uitnodiging van sprekers het al spoedig die grondliggende politieke verskille van die tyd baie duidelik deurgeskemer.
Genl JBM Hertzog het genoeë geneem met die lys van sprekers wat by die hoeksteenlegging sou optree,dog het gemeen dat genl JC Smuts ook gevra moet word om as spreker op te tree, en hy het verder daarop gewys dat die Goewerneur-generaal amptelik by die hoeksteenlegging aanwesig moet wees. Uit alle oorde van die land is egter hierteen protes aangeteken omdat die indruk bestaan het dat by so 'n byeenkoms, wat dan 'n staatsplegtigheid sou wees, die Britse volkslied gespeel en die Britse vlag gehys sou moes word.
ROBEY LEIBBRANDT VERTEL SELF (3)
Outobiografie van Robey Leibbrandt:
GEEN GENADE
Lees reeks by Robey Leibbrandt vertel self
Indien lesers die ware weergawe oor die nasionalisme, geloof en waagmoed van Robey Leibbrandt wil weet, moet u hierdie reeks nie misloop nie. Daar het onlangs ‘n liberale weergawe verskyn waarvan die skrywer in ‘n TV-onderhoud op die vraag waarom hy oor Leibbrandt geskryf het, geantwoord het: “’n Mens kan nie net oor goeie mense skryf nie”. Die suggestie wat hy laat dat Leibbrandt ‘n ‘slegte mens’ is, kom ooreen met die liberale inhoud van sy boek.
My kinderjare
Geen van die kinders het oom John en sy gade egter soveel pyn, kommer, vermoeienis en verdriet besorg as juis die derde nie. By geboorte was hy baie klein en heelwat ondergewig, maar seer sekerlik nie kleiner en ligter as duisende ander babas nie. Hierdie seuntjie is op 25 Januarie 1913 op Potchefstroom gebore. Sy naam is Sidney Robey Leibbrandt.
Kort na my geboorte is my vader na Graaff-Reinet verplaas, waar ons tien jaar gewoon het. As gevolg van hierdie verskuiwing is ek in die Tweetoringkerk op Bloemfontein gedoop.
Toe Meyder skool toe moes gaan, het hy botweg geweier. Sonder sy jonger boetie wou hy om die dood nie gaan nie.
OUERS & KINDERS
Hannes Ollewagen
Efésiërs 6:1-9
“KINDERS, julle moet jul ouers gehoorsaam wees in die Here, want dit is reg.” (:1).
“En vaders, moenie julle kinders vertoorn nie, maar voed hulle op in die tug en vermaning van die Here.” (:4).
Sterk en gelukkige huisgesinne is kosbaar in God se oë. Dink maar aan hoeveel vermaninge ons in God se Woord vind wat vir ons leer hoe om sterk en gelukkige gesinne te verseker. En die verbreking van sterk en gelukkige gesinne is vir God veragtelik om te aanskou. Dit word vir ons in die woorde van Maleági 2:16 baie duidelik gestel. “Want Ek haat egskeiding, sê die HERE, die God van Israel, en dat ’n mens sy kleed met geweldpleging bedek, sê die HERE van die leërskare. Neem julle dan in ag ter wille van julle gees en wees nie ontrou nie.”
Dit is vir gelowiges ook nie ‘n geheim dat die satan alles wat vir God mooi en kosbaar is wil vernietig nie. En wanneer die satan daarin slaag om ‘n gesin uitmekaar te skeur, rig hy sommer verwoesting op groot skaal aan.
GENERAAL KOOS DE LA REY (5)
Lees reeks by Generaal Koos de la Rey
Hennie de la Rey was teen 1914 die oudste oorlewende seun van generaal Koos de la Rey. Soos hyself vertel, het hy die rol van ’n privaatsekretaris vir sy pa vertolk. As sodanig was hy oor die laaste dekade van sy pa se lewe baie na aan hom. In hierdie reeks vertel hyself meer van sy pa.
Die laaste veertig dae van generaal Koos de la Rey (vervolg)
Dinsdag, 11 Augustus 1914
- Juta stuur ’ n verslag deur na Pretoria waarin hy die planne vir die vergadering op 15 Augustus 1914 op Treurfontein uiteensit. Hy noem die gerugte van ’n rebellie wat De la Rey sou lei.
Volgens Kemp in sy boek Die Pad van die Veroweraar [pp 132 en 133] het hy aan Beyers, as sy hoof, ’n boodskap gestuur waarin hy hom versoek het om die vergadering op Treurfontein by te woon omdat gemoedere hoog geloop het. Hy vertel dat Beyers dieselfde dag nog aan De la Rey ’n telegram gestuur het en hom versoek het om die vergadering af te stel, maar dat De la Rey koppig gebly het.
1869: TEOLOGIESE SKOOL BURGERSDORP OPEN
KULTUURDAGBOEK 29 NOVEMBER
Lees volledig by Kultuurdagboek
Die ontstaan van die Gereformeerde Kerk in Suid-Afrika in 1859 was die vrug van 'n krisis op kulturele, politieke, sosiale en godsdienstige gebied wat die geskiedenis teen die middel van die vorige eeu oorheers het.
Tot 1864 is die hoop gekoester dat predikante uit die konserwatiewe Christelike Gereformeerde Kerk van Nederland, self die vrug van 'n krisis in 1834, bekom sou word. Toe slegs twee predikante na herhaalde beroepe gehoor gee het die herderlose kerkraad van Burgersdorp by die Sinodes van 1866 en 1869 daarop aangedring dat daar 'n skool opgerig moet word waar predikante en onderwysers opgelei kan word.
ROBEY LEIBBRANDT VERTEL SELF (2)
Outobiografie van Robey Leibbrandt:
GEEN GENADE
Lees reeks by Robey Leibbrandt vertel self
Indien lesers die ware weergawe oor die nasionalisme, geloof en waagmoed van Robey Leibbrandt wil weet, moet u hierdie reeks nie misloop nie. Daar het onlangs ‘n liberale weergawe verskyn waarvan die skrywer in ‘n TV-onderhoud op die vraag waarom hy oor Leibbrandt geskryf het, geantwoord het: “’n Mens kan nie net oor goeie mense skryf nie”. Die suggestie wat hy laat dat Leibbrandt ‘n ‘slegte mens’ is, kom ooreen met die liberale inhoud van sy boek.
Voorwoord 1966
Om 'n lesenswaardige boek te skrywe, is beslis 'n kuns. Ongelukkig is ek geen kunstenaar nie en is Geen Genade bloot 'n aaneenskakeling van onverbloemde feite soos ek dit gesien en belewe het.
Ek is ontsaglik veel dank verskuldig aan die redaksie van Die Brandwag, die ridderlike wyse waarop hulle my behandel het na my vrylating uit die Sentrale Gevangenis. Vir die reeks artikels wat in 1948 oor my avonture in hierdie puik Afrikaanse tydskrif verskyn het, is ek besonder goed beloon. Hoe oneindig veel hierdie geldelike bydrae vir my beteken het, kan alleen diegene besef wat net soos ek brandarm uit die tronk gekom het.
1916: PRES M.T. STEYN
KULTUURDAGBOEK 28 NOVEMBER
Lees volledig by Kultuurdagboek
" ...die stryd was 'n smeltkroes waarin die Afrikaner gelouter sou word – 'n skeiding van getroues en ontroues, van hensoppers en bittereinders – 'n tyd wat die Afrikaner binnekort weer in sy volle felheid sal beleef wanneer die Boerevolk van God hom sonder keuse sal moet afskei van die verraaiers, die liberaliste, die geldmagverslaafdes en veral die ongelowiges en diegene wat hulle rug op hul Skepper gekeer het."
Net drie jaar jonger as die Oranje-Vrystaat, sou president Steyn saam met hierdie republiek grootword. Marthinus Theunis Steyn is op 2 Oktober 1857 by Rietfontein digby Winburg gebore.
Soos feitlik alle Vrystaatse seuns van daardie tyd sou hy gaan boer maar op aandrang van regter Buchanan, 'n huisvriend van die gesiene Steyns, besluit hy om hom in Nederland en daarna in Engeland in die regte te bekwaam.
Ná sy terugkeer bou hy 'n florende praktyk as advokaat in Bloemfontein op en met die rondgaande hof ontmoet hy vir Rachel Isabella (Tibbie) Fraser, pastoriedogter van Philippolis, met wie hy in 1887 getroud is.
GENERAAL KOOS DE LA REY (4)
Lees reeks by Generaal Koos de la Rey
Hennie de la Rey was teen 1914 die oudste oorlewende seun van generaal Koos de la Rey. Soos hyself vertel, het hy die rol van ’n privaatsekretaris vir sy pa vertolk. As sodanig was hy oor die laaste dekade van sy pa se lewe baie na aan hom. In hierdie reeks vertel hyself meer van sy pa.
Die laaste veertig dae van generaal Koos de la Rey
Die verhaal van generaal Koos de la Rey se laaste dae is sover deur sy seun, Hendrik, vertel. Hy het dit vertel soos hy dit beleef het en soos hy dit onthou het. Omdat die laaste drie maande van De la Rey se lewe krisismaande in die geskiedenis van die Afrikanervolk was, het verskeie ander mense met ander perspektiewe ook oor dié tydperk geskryf.
In ’n poging om alles in fokus te plaas, sal ons aan die hand van die bekendste bronne oor die tydperk poog om De la Rey se spoor oor die laaste dae van sy lewe te volg.
28 Junie 1914 tot 3 Augustus 1914
1798: ANDRIES PRETORIUS
KULTUURDAGBOEK 27 NOVEMBER
Lees volledig by Kultuurdagboek
Andries Wilhelmus Jacobus Pretorius, groot Voortrekkerleier, is op hierdie dag op die plaas Driekoppen, distrik Graaf-Reinet gebore. As Oosgrensboer speel hy 'n belangrike rol in die gebeurtenisvolle jare voor die Groot Trek.
Gedurende die Sesde Oosgrensoorlog van 1834 tot 1835 voer hy 'n kommando van 800 burgers aan. Toe die eerste Voortrekkers in 1836 uit Graaff-Reinet vertrek, gaan hy nie saam nie maar besoek in 1837 die Voortrekkers in die Vrystaat en Natal en koop selfs 'n plaas in Natal. Daarom is hy die vanselfsprekende keuse om ná Pieter Retief se dood, leier van die herderlose Voortrekkers te word.
Op 22 November 1838 sluit hy hom by die hooflaer teen die Klein-Tugela aan en begin dadelik voorberei vir die stryd teen Dingaan.
ROBEY LEIBBRANDT VERTEL SELF (1)
Outobiografie van Robey Leibbrandt:
GEEN GENADE
Lees reeks by Robey Leibbrandt vertel self
Indien lesers die ware weergawe oor die nasionalisme, geloof en waagmoed van Robey Leibbrandt wil weet, moet u hierdie reeks nie misloop nie. Daar het onlangs ‘n liberale weergawe verskyn waarvan die skrywer in ‘n TV-onderhoud op die vraag waarom hy oor Leibbrandt geskryf het, geantwoord het: “’n Mens kan nie net oor goeie mense skryf nie”. Die suggestie wat hy laat dat Leibbrandt ‘n ‘slegte mens’ is, kom ooreen met die liberale inhoud van sy boek.
Voorwoord tot 1993-uitgawe uitgegee deur Willie Bienedell Uitgewers
Hierdie boek “Geen Genade" deur Robey Leibbrandt is in Julie Augustus 1966 vir die eerste keer deur Robey Leibbrandt self gepubliseer. Op I Augustus van daardie jaar is hy aan 'n hartaanval oorlede. Met sy ontydige dood het die verspreiding van die boek nie gerealiseer nie.
By die lees van die boek staan die leser verbaas oor die profetiese insigte wat Leibbrandt openbaar. Die Duitse skrywer Ludwig Borne (1786-1837) skryf soos volg oor die vermoë om te profeteer:
"Wie die natuurwette, ook in die geskiedenis ken en erken, kan profeteer; wie nie, weet nie wat more sal geskied nie, al is hy ook 'n minister."
In hierdie boek skryf Leibbrandt: "Dit is byna te laat. Ons is omsingel deur die Kommuniste. Ons land is deurdrenk van Kommuniste. Hulle wag net op bevel van Moskou. Laat dissipline ons wagwoord wees. Ons het nog 'n kans om as blanke volk voort te bestaan. Ons mag nie wanhoop nie. Ons mag nie twyfel nie." Dit was in 1966. 'n Maand na Robey Leibbrandt se dood, op 6 September 1966 is Suid-Afrika se Eerste Minister, dr. Hendrik Verwoerd, in die parlement in Kaapstad deur die Kommunis Tsafendas vermoor.
1862: HOF BESLIS OOR NG KERK
KULTUURDAGBOEK 26 NOVEMBER
Lees volledig by Kultuurdagboek
Op hierdie dag is deur die Kaapse Hooggeregshof beslis dat die Kaapse NG Kerk slegs uit gemeentes binne Kaapland geleë, saamgestel moet wees, en dat al die ander gemeentes wat tot dusver in die Sinode sitting gehad het, voortaan nie meer daardie reg sou geniet nie.
Vir ouderling Hugo Hendrik Loedolff van Malmesbury, was dit 'n persoonlike triomf. Hy het lankal oor die saak ontvrede gevoel, 'n hofgeding aanhangig gemaak en gewen. Vir die Kerk was dit 'n ellendige oomblik. Dit het daarop neergekom dat die staatsgrense ook as kerklike grense gegeld het, en dat die lidmate in die ander gebiede sonder sinodale gesag of binding was.
1931: GENL A.M. PRINSLOO
KULTUURDAGBOEK 26 NOVEMBER
Lees volledig by Kultuurdagboek
Daar is heelwat dapper Boereleiers van wie ons nie veel weet nie omdat hulle nie so bekend as genl Koos De la Rey of genl Christiaan de Wet was nie. Maar hulle het dieselfde tydperk van oorloë en politieke spanning beleef en verdien vandag nog ons erkenning. So 'n generaal is Antonie Michael Prinsloo wat op 11 Julie 1862 in Bloemfontein gebore is en op 26 November 1931 oorlede is. Sy vader en moeder het in Bloemfonteindistrik geboer maar toe hy 'n jong seun was na Betlehem getrek waar hy ook mettertyd begin boer het.
Met die uitbreek van die Tweede Vryheidsoorlog in 1899 ruk hy saam met die Betlehemse kommando op waar sy leierskaphoedanighede spoedig opgemerk is sodat hy teen Februarie 1900 reeds tot kommandant van sy kommando bevorder is.
Prinsloo se ontluikende kalme onverskrokkenheid het spoedig vir hom verdere bekendheid meegebring. So is hy byvoorbeeld tydens die Britse aanslag op Colesberg in Maart 1900 in die lugpyp gewond. Desnieteenstaande was hy die laaste burger wat uitgejaag het, in die proses 'n medeburger op sy perd gelaai en daarna ook nog die Norvalspont-brug opgeblaas het.
GENERAAL KOOS DE LA REY (3)
Lees reeks by Generaal Koos de la Rey
Hennie de la Rey was teen 1914 die oudste oorlewende seun van generaal Koos de la Rey. Soos hyself vertel, het hy die rol van ’n privaatsekretaris vir sy pa vertolk. As sodanig was hy oor die laaste dekade van sy pa se lewe baie na aan hom. In hierdie reeks vertel hyself meer van sy pa.
Generaal Beyers, generaal De Wet, die Siener en my pa se dood
My pa het geweet dat generaal Christiaan Beyers hom wou spreek. Toe hy dus in Pretoria was, het hy ’n draai by die kommandant-generaal gemaak.
Generaal Beyers was toe reeds op hoogte van die regering se planne. Hy het generaal De la Rey meegedeel dat hy wou bedank omdat hy in sy hoedanigheid as kommandant-generaal die planne nie kan steun nie. Daar is toe besluit dat generaal Beyers met sy bedanking sou wag tot nadat die Parlement die oorlogsverklaring goed- of afgekeur het.
1899: SLAG BY GRASPAN
KULTUURDAGBOEK 25 NOVEMBER
Lees volledig by Kultuurdagboek
Op 23 November moes die Republikeinse kommando's onder bevel van genl Jacobus Prinsloo met 2 500 man by Belmont wyk voor die oprukkende Engelse lord Methuen, wat met 10 500 man opdrag ontvang het om Kimberley te ontset. By Graspan het genl De la Rey hom by die magte aangesluit en het hulle posisie in die rante ingeneem.
Op 25 November begin Methuen die aanval met 'n hewige bombardement. Die barstende bomme tusen die granietklippe het die toestand vir die burgers onhoudbaar gemaak, en toe die Britse infanteriestormloop begin, moes hulle andermaal die wyk neem. Methuen sou eers in die bloedige slag by Magersfontein op 10 Desember 1899 in sy opmars gestuit word.
1497: VASCO DA GAMA SE RUILTRANSAKSIE
KULTUURDAGBOEK 25 NOVEMBER
Lees volledig by Kultuurdagboek
Laatmiddag op hierdie dag het Vasco da Gama naby die huidige Mosselbaai anker gewerp. Hy was oppad na die Ooste – via die nuwe roete om ons Kaap, wat jare lank reeds deur die Portugese begeer en gesoek is.
Eers die volgende dag kon hy aan land gaan en presies die gebied se voorkoms bepaal – en eers op 1 Desember het Hottentotte hier van Angra de Sint Bras opgedaag om van hulle vee vir vreemde goedere soos klokkies en rooi musse te verruil Dit was die eerste handelsverbintenis tussen Europeër en inboorling op ons bodem.
AS DIE BOEMERANG TERUGKEER!
Ds Andrè vd Berg
“Kyk, seuns is ʼn erfdeel van die Here; die vrug van die moederskoot is ʼn beloning. Soos pyle in die hand van ʼn held, so is die seuns van die jeug. Gelukkig is die man wat sy pylkoker daarmee gevul het!”(Ps.127:3-5).
“En vaders, moenie julle kinders vertoorn nie, maar voed hulle op in die tug en vermaning van die Here” (Efes.6:4)
Ps.127 is ʼn bedevaatslied van Salomo; die enigste wat in Psalms opgeneem is. Dis wysheidsliteratuur en leer ons om opreg te leef. Ps.127 handel oor die oneindige vreugde en genoegdoening wat gelowige kinders hul ouers bied.
Van al God se gawes is ouerskap van die grootstes omdat kinders die enigste is wat ons hemeltoe kan vat; alle ander dinge word na ons dood op die aarde gelaat. Daarom is min dinge belangriker as oueropvoeding. Dis egter nie maklik nie. Die lewe is soos ʼn boemerang; dit wat jy daarheen gooi, keer later na jou toe terug, soms met hartseer gevolge waarvoor net jyself te blameer is.
1931: WESTMINSTER BEVESTIG
KULTUURDAGBOEK 24 NOVEMBER
Lees volledig by Kultuurdagboek
Die Balfourverklaring van 1926, wat die onafhanklike status van Suid-Afrika en die ander Britse Dominiums geformuleer het, het geen regsgeldigheid gehad nie. Om wetlike status daaraan te verleen moes dit eers in 'n Britse wet beliggaam word. Terselfdertyd moes die Colonial Laws Validity Act herroep word, want hierdie ou koloniale wet van 1865 het spesifiek bepaal dat geen dominiale wet strydig met 'n Britse wet mog wees nie.
Solank hierdie wet van krag was, was die Dominiums ondergeskik aan Brittanje.