KULTUURDAGBOEK 2 SEPTEMBER

Lees volledig by Kultuurdagboek

Die gebied ten noorde van die Oranjerivier is in die veertigerjare van die vorige eeu gekenmerk deur voortdurende botsings tussen verskillende bevolkingsgroepe. Konflik, spanning en onrus het hoogty gevier. En dit sou uiteindelik tot die uitbreiding van die Britse gesag oor gebied lei. Tussen die Afrikaners wat daar woonagtig was, was daar ‘n diep politieke kloof. Die lojaalgesindes onder Michiel Oberholster het Britse onderdaanskap begeer, terwyl die republikeine onder Jan Mocke geensins onder die Britse gesag wou kom nie.

KULTUURDAGBOEK 2 SEPTEMBER

Lees volledig by Kultuurdagboek

Die Uitvoerende Komitee van Transvaal het op 10 Julie 1902 besluit om agt erwe en twee huise in Sunnyside, Pretoria, van mnr EF Bourke te koop vir die instelling van 'n normaalkollege.

Op Dinsdag 2 September 1902 het die stigting van die kollege werklik plaasgevind toe mej Maria Elizabeth Bosman van Newcastle haar vir inskrywing aangemeld het.

B M Schoeman

(Lees reeks by AB in die Afrikanerpolitiek )

Met die skrywe van hierdie boek in 1982 was dit nie Beaumont Schoeman se bedoeling om verdere onthullings van die Broederbond se geheime te maak nie. Sy doel was om te illustreer watter rol die Broederbond in die Afrikanerpolitiek gespeel het. Schoeman slaag daarin om aan die hand van eie dokumentasie aan te toon dat die Broederbond, in stryd met sy eie grondwet en reglement, ‘n instrument in die hand van ‘n bepaalde politieke party was ten tye van dié publikasie. Wat Schoeman toe nog nie kon weet nie is hoe ver die grense van die Broederbond se verraderlikheid sou uitbrei tot hulle op aandrang van die internasionale geldmag Suid-Afrika aan ‘n korrupte swart regering oorgegee het. Vandag opereer en skuil die Broederbond onder die naam Afrikaner Bond (AB) en is selfs meer listig as tevore terwyl hulle steeds die toutjies agter die gordyn probeer trek.

Rol van die Cape Liberal Nats

Die oplaaiende stryd en onrus binne die geledere van die AB het nie net gegaan om tendense wat op terreine buite die AB al duideliker waarneembaar geword het nie. Meermale was daar skerp botsings as gevolg van bepaalde gebeurtenisse en optredes van sekere lede van die organisasie.

KULTUURDAGBOEK 1 SEPTEMBER

Lees volledig by Kultuurdagboek

Die Afrikanervrou as pioniermens en Voortrekkerleidster is oorbekend. Sy het wondere verrig. Die invloed van die Afrikanervrou ná die ellende van die Tweede Vryheidsoorlog en haar rol met die opheffing van 'n verwarde, vernederde volk wat verstedelik en verarm het, steek egter selfs hoër uit. Georganiseerde vrouebewegings het in ons land immers nie om stemreg en gesag gepleit nie maar het ontstaan om die gemeenheid en beleid van uitwissing ten opsigte van die Afrikanervrou en Afrikanerkind in die konsentrasiekampe deur Brittanje, teen te gaan. Hulp is verleen en protesvergaderings gehou – in Kaapstad, Paarl en op Cradock.

Vroueverenigings het oral ontstaan en kosbare werk verrig, maar verenigde optrede was nodig want die ellende was ontsaglik, en hulp was noodsaaklik soos met die armblanke vraagstuk in 2011.

KULTUURDAGBOEK 1 SEPTEMBER

Lees volledig by Kultuurdagboek

Lord Roberts was van mening dat wanneer hy in besit van Pretoria, die Transvaalse hoofstad, sou wees die Republikeinse magte hulle aan Britse gesag sou onderwerp. Toe Roberts op 5 Junie 1900 Pretoria aan die spits van sy troepe ongehinderd binnegery het, het daar, anders as wat die Britte verwag het, geen versoek om onderwerping van Boerekant gekom nie en moes die oorlog dus voortgesit word.

Sowat twee maande later het die slag by Dalmanutha in die laaste week van Augustus plaasgevind. In die waan dat hierdie vir die Boere verlore slag die einde van alle Boereweerstand sou beteken, het Roberts op hierdie dag die ZAR tot Britse gebied geproklameer.

B M Schoeman

(Lees reeks by AB in die Afrikanerpolitiek )

Met die skrywe van hierdie boek in 1982 was dit nie Beaumont Schoeman se bedoeling om verdere onthullings van die Broederbond se geheime te maak nie. Sy doel was om te illustreer watter rol die Broederbond in die Afrikanerpolitiek gespeel het. Schoeman slaag daarin om aan die hand van eie dokumentasie aan te toon dat die Broederbond, in stryd met sy eie grondwet en reglement, ‘n instrument in die hand van ‘n bepaalde politieke party was ten tye van dié publikasie. Wat Schoeman toe nog nie kon weet nie is hoe ver die grense van die Broederbond se verraderlikheid sou uitbrei tot hulle op aandrang van die internasionale geldmag Suid-Afrika aan ‘n korrupte swart regering oorgegee het. Vandag opereer en skuil die Broederbond onder die naam Afrikaner Bond (AB) en is selfs meer listig as tevore terwyl hulle steeds die toutjies agter die gordyn probeer trek.

                   WOELINGE EN STRYD

Die kern van die stryd in die AB wat in 1970 begin het met die skorsing van sekere HNP-leiersfigure se lidmaatskap en twee jaar later op die spits gedryf is, is geleë in die feit dat die Uitvoerende Raad in die politieke stryd tussen die Nasionale Party en die HNP sy grondwet en reglement geïgnoreer en kant gekies het teen die HNP.

KULTUURDAGBOEK 31 AUGUSTUS

Lees volledig by Kultuurdagboek

Op hierdie dag spreek dr DF Malan 'n vergadering op Malmesbury toe en bepleit vir die eerste keer onafhanklikheid vir Suid-Afrika. Dr Malan het die onderwerp sterk aangeroer, hoewel sy partyleier, genl JBM Hertzog, en die Nasionale Party self gesê het dat die tyd nog nie daarvoor ryp is nie – maar met die duidelike verstandhouding dat daar ook "aan die ander kant geen anti-republikeinse propaganda gemaak sou word nie". "Aan die ander kant" het egter nie aan dié verstandhouding voldoen nie, en dr Malan het sy openbare onafhanklikheidspleidooie daarna as "geheel onvermydelik" bestempel:

Lees volledig by Kultuurdagboek

1. 1918: Lees in hoofartikel waaroor dr DF Malan se onafhanklikheidstoespraak hoofsaaklik gehandel het.

2. 1871: Basoetoeland se administrasie word met dié van die Kaapkolonie verenig.

3. 1929: Die spoorlyn tussen Messina en Beitbrug, die grenspos tussen SA en Zimbabwe, toe nog Rhodesië, geopen.

4. 1977: Die administrasie van Walvisbaai in SWA word na Kaapprovinsie verplaas.

Hannes Ollewagen

1 Sam. 16:1-13

“Maar die HERE sê vir Samuel: Kyk nie na sy voorkoms en sy hoë gestalte nie, want Ek ag hom te gering. Want nie wat die méns sien, sien God nie; want die mens sien aan wat voor oë is, maar die HERE sien die hart aan.” (:7).

‘n Mens sou in Engels sê: “Don’t judge a book by it’s cover.” Ons het gelukkig in ons moedertaal ewe mooi uitdrukkings waarmee ons hierdie Engelse gesegde kan verwoord. Ek reken die spreukwoord “dat ’n mens nie ‘n man aan sy baadjie moet takseer nie” in hierdie konteks dalk meer toepaslik sal wees.

Alhoewel ons nie met hierdie lewenswaarheid onbekend is nie is ons tog geneig om telkens daarin te struikel. Ons sal byvoorbeeld geneig wees om ‘n persoon wat finansiëel welaf voorkom anders te behandel (weens ons gebrekkige oordeelsvermoë?) as die volgende persoon met ‘n veel eenvoudiger voorkoms.

Lees volledig by Kultuurdagboek

1. 1953: Die Familiebybel in die vorm van die State-Vertaling het 'n baie belangrike rol by huisgodsdiens in die Afrikaanse gesinsverband gespeel; hiermee in gedagte is besluit om met die verskyning van die revisie van die Afrikaanse Vertaling, 'n Familiebybel in Afrikaans vir Afrikaanse gesinne beskikbaar te stel.

2. 1955: Rondalia het in 1955 as vakansie-oord by Hibberdene begin onder leiding van C.A.Bisschoff. Spoedig is dit omgeskakel in 'n Toerklub. Dit het gou 'n uiteenlopende reeks diense aan die motorpubliek begin lewer en vakansie-oorde, motelle, en die grootste duikklopwerk- en toetssentrum-organisasie in die land gewoerd met verskeie takkantore en die hoofkantoor in Pretoria. Hulle het ook 'n pragtige toeristeblad uitgegee genoem Die Mylpaal.

Die geskiedenis van ʼn volk is eintlik die verhaal van so ʼn volk se stryd om selfbehoud en selfverwesenliking.

Sy geskiedenis is niks as dit nie die verhaal van stryd, swaarkry, nederlaag, oorwinning, opstaan en weer stry in elke geslag omvang nie.

In hierdie stryd om ʼn volk se selfbehoud en selfvertroue en selfverwesenliking is die grens tussen die politieke en die militêre stryd baie smal. Dikwels is dit so fyn getrek dat ʼn mens nie eens die grens kan onderskei nie.

Die feit dat daar ʼn noue verband tussen die politieke stryd en die wapenstryd is, moet ʼn mens laat besef dat in elke geslag van ʼn volk se lewe die moontlikheid bestaan dat die politieke stryd in ʼn militêre stryd omgesit kan word.

KULTUURDAGBOEK 29 AUGUSTUS

Lees volledig by Kultuurdagboek

Die republikeinsgesinde Trekkers tussen die Oranje- en Vaalrivier was gekant teen die anneksasie van die gebied deur sir Harry Smith vroeg in 1848. Op versoek van die Winburgers het Andries Pretorius met ‘n mag wat later tot 1 000 aangegroei het, in die Oranjerivier-Soewereiniteit aangekom en die Britse Resident versoek om die land te verlaat.

Lees volledig by Kultuurdagboek

1. 1688: Die Franse predikant Pierre Simond sluit hom in opdrag van die Here XVII by die Hugenote in die Kaap aan.

2. 1848: Die slag van Boomplaats: hierdie veldslag waarin die Voortrekkers (Andries Pretorius se burgermag op versoek van die Winburgers) deur die Britte onder bevel van sir Harry Smith verslaan is, vind op hierdie dag plaas in die distrik Trompsburg in die Vrystaat. Opstandelinge is 'n boete gelykstaande aan wat vandag R40 000 sal wees opgelê.

B M Schoeman

(Lees reeks by AB in die Afrikanerpolitiek )

Met die skrywe van hierdie boek in 1982 was dit nie Beaumont Schoeman se bedoeling om verdere onthullings van die Broederbond se geheime te maak nie. Sy doel was om te illustreer watter rol die Broederbond in die Afrikanerpolitiek gespeel het. Schoeman slaag daarin om aan die hand van eie dokumentasie aan te toon dat die Broederbond, in stryd met sy eie grondwet en reglement, ‘n instrument in die hand van ‘n bepaalde politieke party was ten tye van dié publikasie. Wat Schoeman toe nog nie kon weet nie is hoe ver die grense van die Broederbond se verraderlikheid sou uitbrei tot hulle op aandrang van die internasionale geldmag Suid-Afrika aan ‘n korrupte swart regering oorgegee het. Vandag opereer en skuil die Broederbond onder die naam Afrikaner Bond (AB) en is selfs meer listig as tevore terwyl hulle steeds die toutjies agter die gordyn probeer trek.

Predikante in knegskap

"As predi­kante oor 'n saak wat die kerk so ernstig raak, swyg, dan kry 'n mens 'n vae idee van hoe sterk die Broederbond se invloed in ons kerke is"

Die breuk tussen die Uitvoerende Raad en die Herstigte Nasionale Party (HNP) in 1970 het die drie Afrikaanse kerke voor hulle ernstigste toets in 'n baie lang tyd geplaas.

Lees volledig by Kultuurdagboek

1. 1844: Victoria-Wes in die Noord-Kaap is op hierdie dag as Victoria gestig.

2. 1945: Agricura Laboratoria Beperk wat op inisiatief van dr HO Mönnig gestig is, produseer aanvanklik veemiddels maar onderneem later ook die vervaardiging van plantinsekmiddels, wat langs hierdie weg 'n wesenlike bydrae tot die Suid-Afrikaanse landboubedryf lewer.

3. 1875: Lees in hoofartikel meer oor die merkwaardige vrou, Maria Elisabeth Rothman, (M.E.R.)

KULTUURDAGBOEK 28 AUGUSTUS

Lees volledig by Kultuurdagboek

Maria Elisabeth Rothman is op Swellendam gebore. As M.E.R. het sy een van die mees geliefde en gewaardeerde skryfsters van die Afrikaanse letterkunde geword.

M.E.R. was een van die eerste vroue wat in Suid-Afrika 'n BA-graad verwerf het. In 1922 word sy aangestel as die eerste vroueredaktrise van Die Burger. Weens haar daadwerklike belangstelling in maatskaplike werk is sy in 1928 benoem tot die organiserende sekretaresse van die ACVV.

In 1938 word 'n Carnegiebeurs aan haar toegeken en het sy 'n studiereis onderneem na die VSA. Ook verskeie Europese lande het sy besoek.