Gedagtes vir elke dag
Of lees almal by Gedagtes vir elke dag
Die Here het dit so beskik dat ons sy Woord het, daardie Handboek waarin nie net alles opgeteken is wat ons nodig het vir ons saligheid nie, maar ook elke enkele reël wat ons nodig het om hier op aarde 'n 'suksesvolle' lewe te lei – of ons nou 'n sake-onderneming wil begin, of ons kinders reg wil opvoed, of enige ander saak, ALLE VOORSKRIFTE is in sy Woord beskikbaar.
BROKKIES UIT DIE BOEK – DOODSAKKER (9)
Die gemiddelde IK van swart Suid-Afrikaners wissel tussen studies, maar hier is 'n algemene oorsig:
- *Gemiddelde IK-reeks*: Studies dui daarop dat die gemiddelde IK van swart Suid-Afrikaners tussen 65 en 75 val, met sommige studies wat effens hoër of laer tellings rapporteer.
- *Spesifieke studies*: Een studie het 'n gemiddelde IK van 68 vir Suid-Afrikaanse studente gerapporteer, terwyl 'n ander 'n gemiddelde IK van 71 vir kinders van 6-12 jaar gevind het. Universiteitstudente in Suid-Afrika is geneig om hoër te punte te behaal, met gemiddelde IK's wat wissel van 72 tot 100.
'n Paar noemenswaardige studies sluit in ¹:
- *Lynn en Holmshaw (1990)*: Het 'n gemiddelde IK van 67 vir 9-jarige Suid-Afrikaanse kinders gerapporteer.
- *Owen (1992)*: Het 'n gemiddelde IK van 68 vir 16-jarige Suid-Afrikaanse studente gevind.
- *Rushton en Skuy (2000)*: Het 'n gemiddelde IK van 84 vir Suid-Afrikaanse universiteitstudente gerapporteer, in vergelyking met 103 vir Europese studente.
Hou in gedagte dat IK-tellings deur verskeie faktore beïnvloed kan word, insluitend opvoeding, voeding en sosio-ekonomiese status. 'n Goeie IK-telling is subjektief, maar hier is 'n algemene uiteensetting:
- *Gemiddelde IK*: 85-115, wat is waar die meeste mense val. Hierdie reeks dui op normale of gemiddelde intelligensie.
- *Bogemiddelde IK*: 116-144, word as hooggemiddeld tot begaafd beskou. Ongeveer 16% van die bevolking val binne hierdie reeks.
- *Geniale IK*: 145 en hoër, word as baie begaafd of hoogs gevorderd beskou. Slegs ongeveer 2% van die bevolking bereik hierdie vlak.
'n Paar spesifieke IK-reekse en klassifikasies sluit in:
- *Begaafd*: 130-144, wat dui op beter kognitiewe vermoëns (ongeveer 2.2% van die bevolking)
- *Hoogs Begaafd*: 145-159, wat uitsonderlike kognitiewe vermoëns toon (ongeveer 0.3% van die bevolking)
- *Uitsonderlik Begaafd*: 160 en hoër, wat buitengewone kognitiewe vermoëns demonstreer (minder as 0.1% van die bevolking)
*
Al is Pretoria tegnies reeds Bosveld, kan dit steeds baie koud word. Dis nie vreemd om selfs met tye onder vriespunt te daal nie. En die stad, waar die plantegroei gereguleer word, en die betongeboue, teerstrate en ander bousels van die mens oordonderend is, is dit nog kouer as in die omliggende, meer natuurlike buurte. En met klem op die middestad, waar die koue in die beton en teer intrek, daar bly dit koud tot die lente, en net som ‘n helder sonskyndag, tydelike verligting daarvan bring.
Vandag is juis so ‘n sonskyndag, maar dis asof die son sy krag verloor het en die winter in alles inkruip. Ek kry koud. Ek kan nie onthou dat ek al ooit so koud gekry het nie, selfs gedurende die laat nagte in onlusgebiede, soveel jaar gelede. Veertig jaar, ja, so lank terug!
Ek wens ek het handskoene gehad, want die geweer se loop, aksie, slot en selfs die hout is koud. Hier, waar ek op die balkon van ‘n vyf verdieping gebou lê, snerp ‘n skraal windjie deur die tralies en oor die geteëlde vloer. Die balkon bokant my gooi ‘n skaduwee oor my lêplek en alles is koud; so koud, dat ek bang is die stoomwolkie van my asem verraai my posisie aan almal in die stad.
Ek het ‘n ou hemp (al my hemde is oud en vuil teen hierdie tyd) om my kop gedraai en met die lang moue daarvan, vasgeknoop. Ek wil nie my ore toemaak nie, want ek wil hoor indien iemand op my sou afsluip, my ore kry erg koud. En my hande! Ek maak beurte met my regter en linkerhande om hulle een-een onder my baadjie, so na as moontlik aan my okselholte, in te druk, sodat ek darem die geweer kan voel, indien ek hom sou nodig kry.
Veraf blaf ‘n hond. Dis vir my vreemd, want ek het lanklaas een gesien, die laastes was daardie wat my ‘n ruk terug aangeval het. En geen kat nie. Aanvanklik was hulle oral, en het selfs ‘n pes geword, maar nou is daar niks. Ek luister om te probeer bepaal uit watter rigting die hond se geblaf kom, maar skielik is daar ‘n tjankie en dit is weer stil. Is hy geskop, geslaan, of doodgemaak vir ontbyt? Hoe het ons hier gekom, vra ek myself vir die soveelste maal af.
Ek verlang skielik na mense, diere, die getjirp van voëls, ja, selfs die onmenslike geskreeu van die hadidas, kwêvoëls en ook die gekoer van duiwe. Wat ons nie van die natuur verdryf het nie, het die honger mense opgeëet.
Aan my regterkant, meer as drie honderd en vyftig meter na Kerkplein se kant toe, is daar skielik beweging en ek haal my hand onder my klere uit, om die geweer daarop te kan rig. Ek stel die fokus van die teleskoop, sodat die prentjie duideliker word. ‘n Baie klein kindjie kom wankelend, op onsekere bene, tussen die geboue uitgeloop, gaan staan hande-viervoet en kyk intens na iets op die beton van die sypaadjie. Hy buk heeltemal af om daaraan te lek, en selfs op hierdie afstand kan ek hoor iemand roep.
Skielik kom sy ma – ek veronderstel so – tussen die geboue uitgehardloop, gryp hom en verkas dadelik terug na waar sy vandaan kom.
Waaraan het die kindjie gelek? Ek wonder wat hy vandag, of gister, of selfs laasweek iets gekry het om te eet. Drink hy nog aan sy ma, en indien wel, het sy enigsins melk oor vir hom? Waarom maak grootmense droog en die kinders en onskuldiges ly daaronder?
Hoe kortsigtig en uiters dwaas kan mense nie wees nie! Elkeen met ‘n bietjie insig en objektiewe aanskoue het geweet hierdie dag gaan kom, die dag waarop elke mens, jonk, groot en oud, manlik en vroulik, die wrange vrugte gaan pluk van dekadeslange vermorsing van hulpbronne, die bevolking gaan inhaal, en uiteindelik is daar net koue, honger en desperaatheid.
Hoe lank gaan ek nog in hierdie plek moet rondhang? Moet ek nie maar eerder my pad oopveg, indien nodig, en uitgaan na waar daar meer plante en minder geboue is nie? Ek herinner my aan die woorde van ‘n Serwiër, wat destyds gesê het in hulle geval was almal aan die beweeg: die mense vanuit die platteland, waar daar niks was nie, na die stad, met die hoop om daar veiligheid, voeding en geborgenheid te ontvang, en die mense uit die stad weer na die natuur, waar hulle wou wegkom van die ellende van die weereens honger, dors en koue. Hierdie groepe het mekaar dikwels gekruis en al het die een vir die ander vertel daar is niks om na te gaan nie, die mense steeds agter hoop aangeloop het.
Daar is niks soos eensaamheid, koue en ‘n bietjie son op jou rug om die filosoof in jou wakker te maak nie en ek is nie ‘n uitsondering nie. Ek dink daaraan dat dit die afgelope halfeeu so was in ons landjie, hier aan die suidpunt van Afrika – nee, heelwat langer. Dit was die rede waarom ons oer- oupagrootjies se oupas vanuit die Kaap opgetrek het na die binneland toe. Hulle het hoop, vrede en ‘n toekoms gaan soek op die plekke waar geen mens gewoon het nie. Wanneer hulle moes veg vir hulle vryheid en voorspoed, het hulle dit gedoen. Wanneer hulle in vrede kon leef, was dit vir hulle ‘n voorreg.
Toe ek elke week grenspatrollie gedoen het, het ek dikwels daaroor gewonder dat indien apartheid Suid-Afrika dan so ‘n slegte plek gemaak het, waarom waag mense vanaf die noorde van die Limpopo hulle lewens om die grens hierheen oor te steek?
Ek herinner my daaraan dat ‘n jaar of twee gelede, nee, eerder drie, ‘n swart advokaat – wat was sy naam nou weer, dit ontgaan my – gemaan het dat daar nie genoeg witmense in Suid-Afrika oor is om vir al die swartmense van Afrika te sorg nie. Hy het sy kommer uitgespreek oor die blankes wat land-uit gegaan het – Amerika, Australië, Nieu-Zeeland en Europa toe.
Wanneer hierdie chaotiese poging aan oorlewing, waarmee ons tans besig is, verbygaan en sê nou net ons kan teen hierdie oormag weereens, soos soveel keer in die verlede, ‘n oorwinning behaal, sal ons uitgeweke broers, susters, kinders en vriende kans sien om terug te keer? Ek hoop so.
My diep gedagtegang word gesteur deur ‘n bende wat na die Plein se kant toe hardloop. Moet ek hulle laat begaan? Indien wel en hulle vermoor ander mense, want dis vir my duidelik dat hulle nie besig is met welsynswerk nie, is ek daaraan aandadig?
Sonder om lank daaroor te tob, soek ek die een uit wat ek glo die spul se leier is, verdeel sy rug in die kruishare van my .243 se teleskoop en trek die skoot.
Dit weergalm tussen die klowe van die koue beton geboue en teerstrate.
*
“Wat nou?”
“Madel, nou soek ons ‘n plek om my Jeep veilig weg te steek en dan loop ons met die voet na Kerkplein, of daar naby, in elk geval.”
“Waarom los ons nie die ding net hier nie? Dis koud en winderig aan sy binnekant. Ons kan as ons terugkom, ‘n beter voertuig soek.”
Herrie antwoord nie, maar soek vir ‘n geskikte plek om die Jeep te bêre, waar dit buite sig en hopelik buite bereik van plunderaars en anarchiste sal wees.
Sowat ‘n kilometer van die Plein af, is ‘n verwoeste woonstelgebou, die een wat hy van studentedae af onthou. Nee, dit was eerder bekend as ‘n hotel, maar studente en jong werkendes het langtermyn daar gewoon. Hotel 367, of so iets?
‘n Gedeelte van die gebou het inmekaar gestort en die hoop rommel lê maklik drie na vier meter hoog – bakstene, sement, stukke bewapening van die beton en natuurlik ander gemors wat daarteen en daarop gewaai het en sommer gelaat is. Dis nie regaf nie, maar eerder skuins, teen ‘n hoek van minder as vyf en veertig grade. Herrie ry totdat die Jeep teenaan die hoop is, klim uit en sluit die vryloop-nawe. Terug in die voertuig, sonder om ‘n woord te sê, skakel hy vierwieldryf, laestrek, eerste rat en bekruip die hoop.
“Jy gaan tog nie...?”
“Ek gaan, watch my!”
Die Jeep se neus lig, terwyl Herrie hoop daar is nie skerp voorwerpe wat die bande kan sny nie en ook dat die agterkant van die hoop nie regaf is nie. Die voorwiele grou effens, maar die agterwiele, wat steeds op die beton van die sypaadjie is, stoot die voertuig boontoe, tot dit ook teen die steil hoop is, hy trap die versneller en die Jeep klim amper moeiteloos oor die kruin van die hoop. Die agterkant is steiler, maar alhoewel Madel die paneelbord vasgryp, tuimel hulle nie vooroor nie.
Aan die agterkant van die versperring is ‘n parkeergarage, en tussen ‘n ou Mazda en ‘n Volkswagen Polo, is daar een oop spasie. Herrie trek daarin, so ver as moontlik, tot teen die oorkantse muur.